1-МЧЖ (буюртмачи) ва 2-МЧЖ (пудратчи) 2016 йил апрелда 40 млн сўмлик лифт ускунасини монтаж қилиш ва ишга тушириш-созлаш учун пудрат шартномасини туздилар. Шартнома шартларига биноан буюртмачи у имзоланган кундан бошлаб 10 банк куни давомида 50 фоиз олдиндан тўловни тўлади. Қолган 20 млн сўмни бажарилган ишлар далолатномаси ва ҳисобварақ-фактура имзолангандан кейин 10 банк кунидан кечиктирмай тўлаши керак эди. Пудратчи олдиндан тўлов тўлангандан кейин 20 кунлик муддатда ишни бажариш мажбуриятини олди, бироқ ишни топширишдан олдин лифтларни синовдан ўтказиши, улар синалганлиги ҳақидаги далолатномани расмийлаштириши ва уни буюртмачига бериши шарт эди. 20 кундан сўнг пудратчи буюртмачига синов далолатномаси, бажарилган ишлар далолатномаси ва ҳисобварақ-фактурани юборди. Бироқ буюртмачи дастлабки синовда лифтлар ишида аниқланган нуқсонларни ва уларни бартараф этиш заруратини важ қилиб, пудратчи юборган ҳужжатларни имзолашдан бош тортди. Нуқсонлар бартараф этилгач, буюртмачи такрор синов ўтказишни талаб қилди. Бироқ энди пудратчи буни ортиқча деб билиб, рад жавоби берди ва 2016 йил май ойида бажарилган иш учун тўлов – 20 млн сўм, шунингдек давлат божи (200 минг сўм) ва почта харажатларини (7 200 сўм) ундириш даъвоси билан хўжалик судига мурожаат этди.

«Улуш учун товон пули: тўлаш имконияти» материалида («Норма маслаҳатчи»нинг 18.10.2016 йилдаги 41-сони) иштирокчининг МЧЖдан чиқиши ва унга устав фондидаги (бундан кейин – УФ) улушининг ҳақиқий қийматини тўлаш имкони бор-йўқлиги билан боғлиқ бир нечта мисол келтирилган эди. Биз ушбу материални тўлдиришга қарор қилдик. Кўпчилик учун МЧЖдан чиқиш осон ишдек туюлиши мумкин. Бироқ МЧЖдан чиқиш натижасида кўплаб саволлар юзага келади, масалан: чиқиб кетган иштирокчи улушининг ҳақиқий қиймати (бундан кейин – УҲҚ) қандай белгиланади; агар у УФга ҳиссасини тўлиқ киритмаган бўлса, қандай чора кўриш лозим; жамиятга ўтиб бўлган улушини нима қилиш керак ва бошқалар. Барчасини бирин-кетин кўриб чиқамиз. Иштирокчининг МЧЖдан чиқишидаги ҳуқуқий масалаларни биринчи навбатда «Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида»ги Қонун (бундан кейин – Қонун) ёрдамида ҳал этиш зарур.

Меҳнат кодексининг 97-моддаси 1-бандида меҳнат шартномаси ушбу асосга кўра бекор қилиниши учун тарафларнинг келишуви қандай расмийлаштирилиши кўрсатилмаган. Бу ҳолда ходим ариза ёзиши шартми?

Мен хусусий фирмада КБ инспектори бўлиб ишлайман. Жамоа катта эмас. Фирма директори ходимларнинг иш вақти муддатини ўзгартиришга ва 5 кун ўрнига 6 кунлик 40 соатли иш ҳафтасини белгилашга қарор қилди. Юрист ва менга тегишли ҳужжатларни тайёрлаш вазифаси топширилди. Уларни тузишда нималарни ҳисобга олиш зарурлигини айтсангиз.