Муассисга дивидендлар ҳисобига асосий восита (АВ) бериш чоғида ҚҚС тўлашимиз керак. Солиқ кодексининг 204-моддасида айтилишича, солиқ солинадиган база – қўшилган қиймат солиғи киритилмаган қолдиқ қийматидан кам бўлмаган реализация қилиш қиймати.
Масалан, асосий воситани 100 млн сўмлик қолдиқ қиймати бўйича берамиз. ҚҚСни ҳисоблаймиз: 100 х 20% = 20 млн сўм.
Муассисга АВ қайси суммада берилади: шу жумладан ҚҚС билан 120 млн сўмлик қиймат бўйичами ёки ҚҚСни ўз ичига олган 100 млн сўмлик қиймат бўйичами?
ҚҚС суммасини қандай қилиб тўғри ҳисоблаб чиқиш мумкин?
– Муассисга дивидендлар тўлаш ҳисобига мол-мулк бериш ҚҚС солинадиган товарларни реализация қилиш обороти дея эътироф этилади (Солиқ кодексининг 199-моддаси 1-қисми 1-банди). Асосий воситаларни реализация қилиш чоғида солиқ солинадиган база уларни реализация қилиш қиймати асосида, бироқ уларнинг қолдиқ (баланс) қийматидан кам бўлмаган, қўшилган қиймат солиғи киритилмаган ҳолда аниқланади (Солиқ кодексининг 204-моддаси 8-қисми).
Демак, ушбу ҳолатда биринчи навбатда муассисга АВ қайси қийматда берилишини, шунингдек бунда дивидендлар бўйича қайси қарз суммаси сўндирилишини аниқлаш зарур. Буларнинг бари муассислар ўртасида келишилган бўлиши лозим.
МИСОЛ. Дивидендлар бўйича муассисга қарз 125 млн сўмни ташкил этади ва асосий воситани тўлиқ бериш йўли билан сўндирилиши лозим. Берилаётган АВнинг қолдиқ қиймати – 100 млн сўм. Асосий восита илгари қайта баҳоланмаган, яъни қайта баҳолаш сальдоси нолга тенг. Муассислар билан келишилган, берилаётган АВнинг қиймати 125 млн сўмни ташкил этади.
ҚҚС суммаси бериш қийматидан (125 млн сўм) келиб чиққан ҳолда қуйидагича ҳисоблаб чиқарилади:
125 / 120 х 20 = 20,8 млн сўм.
ҚҚС суммаси 20,8 млн сўмни ташкил этади, у бюджетга тўланиши лозим. Бунда корхона 4,2 млн сўм (125 – 100 – 20,8) миқдорида фойда олади ва ўз муассиси билан ҳисоблашади.
Дивидендлар бўйича қарз суммасини кўрсатмагансиз, айтайлик, у 120 млн сўмни ташкил этади. Муассисга асосий воситани қолдиқ қиймати (100 млн сўм) бўйича берсангиз, ҚҚСни ҳисобга олганда бериш қиймати 120 млн сўмни (100 + 100 х 20%) ташкил этади, сиз муассис билан тўлиқ ҳисоблашасиз. Бунда асосий воситанинг чиқиб кетишидан молиявий натижа нолга тенг бўлади.
Жавобни «Norma» МЧЖ экспертлари тайёрладилар.
