СК 45-моддасида «товар» тушунчасига таъриф берилган. Шунингдек, солиқ солиш мақсадларида мулкий ҳуқуқлар товарлар жумласига киритилади, улар ўз навбатида кредиторнинг қарздорга нисбатан талаб қилиш ҳуқуқини ўз ичига олади. Тегишли равишда, СКнинг 239-моддасига мувофиқ талаб қилиш ҳуқуқини ўтказиш бўйича хўжалик операциялари ҚҚС солинадиган реализация қилиш бўйича айланма ҳисобланади.
1. Дастлабки кредитор қандай суммадан ҚҚСни ҳисоблаши лозим: ўтказилган умумий суммаданми ёки қарздорлик суммаси ва талаб қилиш ҳуқуқини бошқага ўтказиш шартномасида келишилган сумма ўртасидаги фарқданми?
2. Янги кредитор кирувчи ҚҚСни ҳисобга қабул қилишга ҳақлими?
|
1 Кредиторнинг қарздорга нисбатан талаб қилиш ҳуқуқи товар деб эътироф этилади. Товарларни реализация қилиш бўйича айланмага ҚҚС солинади (СК 45-м. 3, 5-қ., 238-м. 1-қ. 1-б., 239-м. 1-қ. 1-б.). Талаб қилиш ҳуқуқини ўтказиш бўйича айланма ҚҚСдан озод этилмайди, бунда солиқ базасини аниқлаш бўйича алоҳида тартиб ҳам белгиланмаган. Демак, мазкур айланмага умумий асосларда ҚҚС солинади. |
Кредиторлик қарзини талаб қилиш ҳуқуқини ўтказишда ҚҚС бўйича солиқ базаси унга солиқни киритмасдан, битим тарафлари томонидан қўлланилган нархдан келиб чиққан ҳолда аниқланади (СК 248-м. 1-қ.).
|
2 Агар янги кредитор ҚҚС тўловчиси ҳисобланса, дастлабки кредитор томонидан кўрсатилган ҚҚСни ҳисобга олишга ҳақли бўлади (СК 266-м. 1-қ.). |