 |
Янги қонун
|
| |
Устуворликлар
|
| |
ҚҚС ҳақида
- Ҳисобланадиган ҚҚС мавжуд эмас, бироқ ҳисобот топшириш зарур
Корхона дори воситаларини ишлаб чиқаради ва реализация қилади. 2019 йилдан умумбелгиланган солиқлар тўловчисига айландик. Электр энергияси ва сувни ҚҚС билан оламиз. Ушбу ҚҚСни ҳисобга олмаймиз, сабаби имтиёзга эгамиз (Солиқ кодексининг 208-моддаси 13-банди). Уни электр энергияси ва сув қийматига киритамиз, кейин эса ишлаб чиқарилган маҳсулот таннархига ҳисобдан чиқарамиз.
1. Барча оборотлари ҚҚС тўлашдан озод этилган корхона ҚҚС ҳисоб-китобига 3-«Ҳисобга олинадиган қўшилган қиймат солиғи суммаси ҳисоб-китоби» иловасини тўлдириши керакми?
2. 4-«Харид қилинган товарлар (ишлар, хизматлар) бўйича ҳисобварақ-фактуралар (ҳисобварақ-фактура ўрнини босадиган ҳужжатлар) реестри» иловасини тўлдириш керакми? Агар керак бўлса, ҚҚС қайси устунда ажратиб кўрсатилади?
- Товар қайтарилганда базага тузатиш киритиш
Озиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи корхона 2019 йилдан ҚҚС тўлайди. Юклаб жўнатган тайёр маҳсулотларимиз турли сабабларга кўра қайтарилади.
ҚҚС бўйича ҳисоботнинг қаерида товарларни қайтаришга ҳисобварақ-фактура ва ҚҚС кўрсатилади?
- ҚҚС ажратиб кўрсатилган барча ҳисобварақ-фактуралар реестрда акс эттирилади
Умумбелгиланган солиқларни тўловчи корхона ҚҚС солинадиган ва солинмайдиган оборотларга эга. Корхона ҳисобга олинадиган ҚҚС суммасини алоҳида-алоҳида аниқлаш усулини қўллайди. Бунда алоҳида-алоҳида ҳисобини юритиб бўлмайдиган умумий харажатлар мутаносиб усулда бўлинади.
1. ҚҚС ажратиб кўрсатилган, улар бўйича солиқ суммаси солиқ солинмайдиган оборотларга кирадиган олинган ҳисобварақ-фактураларни ҚҚС ҳисоб-китобига 4-иловага киритиш зарурми?
2. Ҳисобга олинмайдиган ҚҚС суммаси ҚҚС ҳисоб-китобига қайси иловаларда кўрсатилади?
- ҚҚС солинмайди
ҚҚС тўловчи корхона идишларни иккиламчи ижарага бериш учун хорижий компания билан шартнома тузмоқчи. Хорижий компания юкларни Ўзбекистон ташқарисига ташиш учун улардан фойдаланади. Хорижий компания Ўзбекистон Республикаси ҳудудида рўйхатдан ўтказилмаган, бу ерда ижрочи органи ва доимий муассасаси мавжуд эмас.
Идишларни иккиламчи ижарага бериш хизматлари ҳажми ҚҚС бўйича солиқ солинадиган база ҳисобланадими?
- НКМ чекида ҚҚС ҳақидаги маълумотлар қайд этилиши шарт
Корхонанинг асосий фаолияти – дори воситалари ва тиббиёт буюмлари билан чакана савдо қилиш (дорихона). Шунингдек биоқўшимчалар, шампунлар ва кремларни реализация қиламиз.
НКМ чекида реализация қилинаётган барча товарлар бўйича ҚҚС кўрсатилган бўлиши керакми ёки фақат ҚҚС билан сотилаётганлари бўйичами?
Реализация қилинаётган барча товарлар (ҚҚСдан озод этилган ва озод этилмаганлари) баҳосида «шу жумладан ҚҚС» дея кўрсатиш керакми? Ёки фақат ҚҚС солинмайдиган товарлар баҳосида ҚҚСни кўрсатиш керакми?
- Ваучер – имтиёз бериш учун ҳужжат
Хусусий корхона (меҳмонхона, ИФУТ коди – 55100) мувофиқлик сертификати ва меҳмонхона хизматлари (яшаш, овқатлантириш ва қўшимча хизматлар) кўрсатиш учун «Ўзбектуризм» МК лицензиясига эга. 2019 йилдан умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтганлиги боис ҚҚС тўловчисига айланди.
Меҳмонхона хизматларни реализация қилиш ҳажмини (қарийб 80%) ЎзР туристик компаниялари билан тузилган шартномалар бўйича олади. «Viza» ва «Master Card» валюта карталари бўйича ҳам реализация қилиш ҳажмига эга.
Бундан ташқари, хорижий – туристик ва бошқа соҳадаги компаниялар билан бир марталик экспорт шартномалари асосида хизматлар кўрсатади. Туристик компаниялар айни пайтда туристларга ваучерлар бермаяпти. Биз уларни туристик компания юборадиган буюртманомалар бўйича қабул қилаяпмиз.
1. Меҳмонхона туристик компанияга ҳисобварақ-фактура тақдим этаётганда Солиқ кодексининг 208-моддаси 15-бандига мувофиқ ҚҚСдан озод этишга доир имтиёзни қўллаши мумкинми?
2. Шу жумладан туристик визаларга эга бўлган мижозларга «Viza» ва «Master Card» карталари билан тўланган экспорт меҳмонхона хизматларига ҚҚС солинадими?
3. Ишбилармонлик сафарларига хизмат кўрсатиш бўйича, шунингдек туристларнинг яшаши бўйича бир марталик экспорт контрактларига ҚҚС солинадими?
- Чиқиндиларни солиқсиз сотамиз
Колбаса ва гўшт маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи корхона 1.01.2019 йилдан умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтди. Колбаса ва гўшт маҳсулотларини ишлаб чиқариш жараёнида гўштни суягидан ажратамиз (чандир гўшт, пайчалар, ёғ, суяк, гўшт бўлаклари чиқади). Товуқ танаси қисмларини (масалан, қанотларини) ҳам кесиб ташлаймиз. Сўнг колбаса ва гўшт маҳсулотларини ишлаб чиқариш учун айримларини ишлатамиз, масалан, суяк, товуқ қанотлари, гўшт бўлакларини эса сотамиз. Гўшт, тирик қорамол, уларни сўйиш маҳсулотлари бутун занжир бўйлаб ҚҚСдан озод этилди.
Маҳсулотларимизни ишлаб чиқаришда фойдаланилмайдиган гўшт ва суяк сотиш оборотларига ҚҚС солиш керакми?
|
| |
Солиқ солиш
- Реализация қилишдан зарарни базага киритиш
Корхона (2019 йилдан умумбелгиланган солиқлар тўловчиси, ҚҚС – 20%) ўзи ишлаб чиқарган маҳсулотни хайрия жамиятларига топширди.
Маҳсулот таннархи бўйича ва таннархидан паст баҳода юклаб жўнатилганда фойда солиғи бўйича қандай оқибатлар юзага келади?
Товар хайрия тариқасида бепул топширилганда қандай НҲҲга риоя этиш мумкин?
- ДСИга билдириш тақдим этиб, ўтаверинг
Корхона (фаолият тури – умумий овқатланиш, ЯСТ тўловчи) ихтиёрий равишда умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтмоқчи.
ЎзР амалдаги қонунчилигида савдо ва умумий овқатланиш корхоналари ихтиёрий равишда умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтиши учун асослар борми?
- Фақат ЖШДС ва ЯИТ бўйича ҳисобот топширасиз
Биз доимий муассаса ҳисобланамиз ва Президентнинг 11.09.2017 йилдаги ПҚ-3264-сон қарорига мувофиқ имтиёзга эгамиз, унга биноан фаолиятни доимий муассаса орқали амалга оширувчи Ўзбекистон Республикаси норезидентлари – юридик шахслар томонидан тўланиши лозим бўлган барча солиқларни тўлашдан озод этилганмиз.
1. ДМ солиқлардан тўлиқ озод этилган бўлса, фойда солиғи, ҚҚС ва бошқа солиқлар бўйича ҳисобот топшириши зарурми?
2. ҚҚС қайд этилган кирувчи Ҳисобварақ-фактуралар реестрини юритиш керакми?
3. Етказиб берувчиларимиз ушбу имтиёз асосида бизга товарларни ҚҚСсиз реализация қилишлари мумкинми?
- Хусусий корхона фойдаси
Хусусий корхона 2019 йил 1 январдан соддалаштирилган ҚҚС тўлаган ҳолда умумбелгиланган солиқларга ўтди. Тегишинча, фойда солиғини тўлайди. «Хусусий корхона тўғрисида»ги Қонуннинг 24-моддасига мувофиқ, хусусий корхонанинг фойдаси хусусий мулкдорнинг фойдаси ҳисобланади ҳамда барча солиқлардан озод қилинган.
Фойда солиғи қандай ҳисоблаб чиқарилади?
ХК фойдаси барча солиқлардан озод қилинган бўлса, уни ҳисоблаб чиқариш учун нима солиқ солинадиган база ҳисобланади?
- Қатнаб ишлаганлик учун компенсация
1. Ходимлар қатнаб ишлайдиган бўлса, уларга қанча миқдорда компенсация тўлаш мумкин?
2. Унга қандай солиқлар солинади?
3. Ходимлар ўз телефонлари ва рақамларидан хизмат мақсадларида фойдалансалар, бевосита ходимларга уяли алоқа харажатларини компенсациялаш мумкинми, қанча миқдорда?
|
| |
Жавоб берамиз
- Ижара тўловларидан даромад солиғи
Ижарага берувчи – жисмоний шахс юридик шахсга жойни ижарага беради. Ижара тўлови суммаси 1 кв.м учун 5 000 сўм этиб белгиланган. Ижарага олувчи (юридик шахс) жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғини бир вақтнинг ўзида тўлаган ҳолда шартнома бўйича ижара тўлови суммасидан келиб чиқиб ижара тўловини тўлайди.
1. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи қандай ҳисобланади: 1 кв.м учун 20 000 сўмлик ставкадами ёки 5 000 сўмданми?
2. Ижарага олувчида мол-мулкдан белгиланган ставкалардан паст баҳода фойдаланишдан даромад юзага келадими?
- Қайта баҳолашни бекор қилиб бўлмайди
«А» фирмасининг балансида 2015 йилда автосалонда сотиб олинган автомобиль бор. «А» фирмаси муассислари 2019 йилда уни сотишга қарор қилдилар, бироқ ҳар йилги қайта баҳолашдан кейинги автомобилнинг қолдиқ қиймати ва эскириш суммаси уларга маъқул келмаяпти. Шу сабабли йиғилиш баённомаси асосида қолдиқ қийматни пасайтириш учун ўтказилган қайта баҳолашни бекор қилиш таклиф этилди. Баённомада автомобилга техник хизмат кўрсатиш қимматга тушаётганлиги сабабли, шунингдек Солиқ кодексига ўзгартиришлар киритилгани, унинг 266-моддасига мувофиқ кўчмас мулк юридик шахслар учун солиқ солиш объекти эканлигига ҳавола қилиниб, қайта баҳолаш жамиятнинг молиявий кўрсаткичларига салбий таъсир кўрсатаётгани қайд этилди.
Фирманинг салбий молиявий кўрсаткичлари, автотранспортга техник хизмат кўрсатишнинг имкони йўқлиги сабабли ўтказилган қайта баҳолашнинг бекор қилиниши директор ва бош бухгалтер учун қандай оқибатларга олиб келиши мумкин?
Муассислар розилиги билан буни амалга ошириш қонунийми?
- Автомобиль совға сифатида
2018 йилда жисмоний шахс – ЎзР резиденти компания ваколатхонаси – ЎзР норезидентидан текинга бериш шартномаси бўйича автомобиль олди.
Шартномада автотранспорт воситасининг қиймати, эҳтимол, нотариал давлат божларини ҳисоблаб чиқариш учун 10 000 000 сўм этиб белгиланган. Мавжуд ахборотга кўра, ваколатхонада мазкур операция бўйича ЖШДС ҳисобланмаган ва бюджетга ўтказилмаган.
Автомобиль олган шахс ваколатхонада ишламайди. Асосий иш жойида 10 ЭКИҲдан ортиқ даромад олади.
Фуқаро ваколатхонадан совға олганда ЖШДС тўлаши керакми? Агар керак бўлса, қандай ставкада (жами ёки бошқа даромад)?
Яшаш жойидаги ДСИга даромадлар тўғрисида декларация топшириши зарурми?
|
| |
Амалий бухгалтерия
- Ваколатхона совға берганда
ЎзРда аккредитацияланган, хўжалик фаолиятини амалга оширмайдиган хорижий фирма ваколатхонаси 2018 йил декабрда корпоратив пластик карта воситасида дўкондан 3 қути конфета ва 1 та совға алкоголь тўпламини харид қилди. Харидлар ваколатхонамиз биргаликда ишлайдиган контрагентларга (уяли алоқа компанияси, хизмат кўрсатувчи банк, авиа– ва темир йўл кассаларига) янги йил байрамида миннатдорчилик белгиси сифатида ҳадя қилинди.
1. Ваколатхона ҳамкорларига берган совғалар қандай ҳужжатлар билан расмийлаштирилади?
2. Ваколатхонада солиқ оқибатлари юзага келадими?
3. Ушбу операцияни ҳисобда қандай қилиб тўғри акс эттириш мумкин?
- Ун реализация қилинишини расмийлаштирамиз
Хусусий корхона импорт қилинган дондан ун ишлаб чиқаради. ВМнинг 24.08.2018 йилдаги 684-сон қарорига мувофиқ, 2018 йилнинг 1 сентябридан бошлаб донни қайта ишловчи корхоналарнинг маҳсулотлари учун ҚҚС бўйича солиқ солинадиган айланма тушум ҳажмидан дон қийматини чиқариб ташлаб ҳисобланади. 2020 йилнинг 1 январига қадар (рўйхатга мувофиқ) Ўзбекистонга олиб кириладиган дон маҳсулотлари божхона тўловларини (божхона йиғимлари бундан мустасно) тўлашдан озод этилади. 2019 йил 1 январдан корхонамиз умумбелгиланган солиқларни, шу жумладан соддалаштирилган ҚҚС – 7% тўлашга ўтди. Тайёр маҳсулот (ун) қиймати – 1 кг учун 1 400 сўмни, дон қиймати 1 кг учун 622,82 сўмни ташкил этади.
Ҳисобварақ-фактура тўғри расмийлаштирилганми: 1 навли ун, ҳажми – 1 000 кг, нархи – 1 400 сўм, етказиб бериш қиймати – 1 400 000 сўм, ҚҚС 7% – 98 000 сўм, ҚҚС билан етказиб бериш қиймати – 1 498 000 сўм?
7% ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда ун реализация қилинганда ҳисобварақ-фактура қандай расмийлаштирилади?
- Хизматлар таннархини аниқланг
Хусусий тиббий клиникамиз Президентнинг 1.04.2017 йилдаги ПҚ-2863-сон қарори ва Низомга (АВ томонидан 1.08.2017 йилда 2911-сон билан рўйхатдан ўтказилган) мувофиқ, солиқ имтиёзлари тақдим этилиши натижасида бўшайдиган маблағларнинг камида 25%и миқдорида ижтимоий ҳимояга муҳтож шахсларга бепул тиббий хизматлар кўрсатиши керак. Бўшаётган маблағларнинг жамғарилган суммаси 8840-счёт кредитида акс эттирилган.
Фуқароларнинг ижтимоий ҳимояга муҳтож тоифасига бепул тиббий хизматлар кўрсатилиши бухгалтерия ҳисобида қандай акс эттирилади?
- Божхона омборидаги ТМЗ: ҳисобини юритиш хусусиятлари
2018 йил ноябрь–декабрда корхона устав фондига хорижий муассисдан қурилиш материаллари ва ускуналар келиб тушди. Улар 1.01.2019 йилдаги ҳолатга кўра вақтинча олиб кириш режимида божхона омборида турган.
АВ ва ТМЗ эркин муомала режимига ўтказилган пайтдан қайси счётда ҳисоби юритилади?
|
| |
Божхона
- Сертификатлаштиришни ўтказмай
Ҳақиқатан ҳам 2019 йил 1 январдан божхона расмийлаштирувини мажбурий сертификатлаштиришсиз амалга ошириш мумкинми?
- Товарлар чиқариб юборилганидан кейин қийматига тузатиш киритиш
Айни пайтда Ўзбекистон Республикаси божхона ҳудудига олиб кириладиган товарларнинг божхона қийматини маълум қилиш ва назорат қилиш қоидалари ўз кучини йўқотган. Мени товарлар чиқариб юборилганидан кейин БЮДга тузатиш киритиш масаласи қизиқтирмоқда.
Товарлар чиқариб юборилганидан кейин БЮДга тузатиш киритиш шартлари ва тартиби қандай норматив ҳужжатларда белгиланган? Бундай ҳужжатлар бўлмаса, божхона БЮДга мустақил равишда тузатиш киритишга ҳақлими?
- Интеллектуал мулк ҳуқуқи божхона ҳимоясида
Бугунги кунда интеллектуал мулк борган сари жаҳон бозорида аҳамиятли товарга айланмоқда. Товар ва хизматларда интеллектуал мулк объектлари (ИМО) уларнинг сифати, нархи ва рақобатбардошлигини ошириб, уларнинг эгаларига бир талай афзалликлар беради. Шу билан бирга, ушбу объектларнинг ҳуқуқий ҳимояланмаганлиги, товар ва хизматларга доир мутлақ ҳуқуқ эгасининг розилигисиз улардан осонгина нусха кўчирилиши ва тарқатилиши натижасида, мулк эгаси қонуний даромадлардан маҳрум бўлади.
|
