Корхонамиз бошқа масъулияти чекланган жамият билан хорижда ишлаб чиқарилган маҳсулотни сотиб олиш бўйича шартнома тузмоқчи. Биз ушбу МЧЖдан шартнома тузишдан олдин гувоҳнома ва лицензия нусхасини, маҳсулот олаётган вақтимизда ушбу маҳсулот Ўзбекистон ҳудудига қонуний кириб келганлигини тасдиқловчи божхона юк декларациясини (БЮД) ва сифати бўйича мувофиқлик сертификатини тақдим этишни талаб қилаяпмиз.
Қонун бўйича шартнома тузишдан олдин маҳсулотларни олиш учун қандай ҳужжатларни талаб қилишимиз лозим? Хорижда ишлаб чиқарилган маҳсулотга БЮД талаб қилишимиз шартми, бу қайси қонун ҳужжатларида кўрсатилган?
– Маълумки, корхоналар ўртасида тузиладиган шартномалар Ўзбекистон Республикасининг 29.08.1998 йилдаги «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида»ги 670-I-сон Қонуни билан тартибга солинади.
Ушбу Қонуннинг 6-моддасида хўжалик шартномаси тарафлари белгиланган тартибда хўжалик шартномаларини тузиш, бажариш, ўзгартириш ва бекор қилиш муносабати билан зарур бўлган маълумотномалар ва бошқа ҳужжатларни сўраш ва олиш ҳуқуқига эга эканлиги қайд этиб ўтилган.
Шунингдек Қонуннинг 10-моддасида хўжалик шартномасига нисбатан талаблар қўйилган. Чунончи, хўжалик шартномасида шартнома предмети, етказиб бериладиган товарнинг (ишнинг, хизматнинг) миқдори, сифати, ассортименти ва баҳоси, шартноманинг бажарилиш муддатлари, ҳисоб-китоб қилиш тартиби, тарафларнинг мажбуриятлари, шартнома мажбуриятлари бажарилмаганда ёки лозим даражада бажарилмаганда тарафларнинг жавобгарлиги, низоларни ҳал этиш тартиби ҳамда тарафларнинг реквизитлари, шартнома тузилган сана ва жой, шунингдек бундай турдаги шартномалар учун қонун ҳужжатларида белгиланган ёки тарафлардан бирининг аризасига кўра ўзаро келишувга эришиш лозим бўлган бошқа муҳим шартлар назарда тутилиши кераклиги белгилаб қўйилган.
Ўзбекистон Республикасининг 28.12.1993 йилда қабул қилинган «Маҳсулотлар ва хизматларни сертификатлаштириш тўғрисида»ги 1006-ХII-сон Қонунининг 2-моддасида маҳсулот тайёрловчиси (сотувчиси, ижрочиси) таъкидлаган сифат кўрсаткичларини тасдиқлаш мақсадларида сертификатлаштириш амалга оширилиши белгилаб қўйилган. Шунингдек ушбу моддада сертификатлаштириш мажбурий ва ихтиёрий тусда бўлиши ҳам назарда тутилган.
Мазкур Қонуннинг 10-моддасида эса сертификатлаштирилиши шарт бўлган маҳсулотларнинг рўйхатини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси тасдиқлаши кўрсатиб ўтилган.
Шунингдек ушбу Қонуннинг 14-моддасида мажбурий сертификатлаштирилиши лозим бўлган маҳсулотларни Ўзбекистон Республикасига етказиб бериш учун тузиладиган контрактлар (шартномалар) шартида маҳсулотларнинг белгиланган талабларга мувофиқлигини тасдиқловчи, «Ўзстандарт» агентлиги томонидан берилган ёки эътироф этилган мувофиқлик сертификатлари ва мувофиқлик белгилари бўлиши назарда тутилиши кераклиги айтиб ўтилган.
Юқоридагилардан келиб чиқиб, сиз четдан олиб келинган товарларни сотиб олишда сотувчидан шартнома тузишда зарур бўладиган гувоҳнома ва лицензияни сўраб олишингиз мумкин, лекин божхона юк декларациясини (БЮД) сўраш шарт эмас. Чунки БЮД ҳисобварақ-фактуранинг ўрнини босадиган ҳужжат хисобланади, унинг эса сизга кераги йўқ. Сифат бўйича мувофиқлик сертификатига келсак, унда сиз шартнома шартларида келтириб ўтилган сифат кўрсаткичларини тасдиқлаш мақсадида сертификатни талаб қилиб олишингиз мумкин.
