Юридик шахс – воситачи кредит олиш мақсадида ўз муассиси – МЧЖ мол-мулкини (95% миқдорида) гаров сифатида банкка берди. Тахминимча, гаров сифатида берилган мол-мулк қиймати пасайтирилган нархда баҳоланган.
Кейинчалик МЧЖнинг мансабдор шахслари ва улар ташкил этган юридик шахслар товарсиз операцияларни амалга оширганлик ва ўта йирик миқдорда давлатга зарар етказганлик билан боғлиқ ҳуқуққа зид хатти-ҳаракатларни содир этганлик учун узоқ муддатга қамоққа олиш жазосига тортилдилар.
Банк кредитни сўндириш учун гаров сифатида олинган мол-мулкни аукцион орқали сотди. Мендан ташқари МЧЖнинг яна бир нечта иштирокчиси умумий йиғилишда қатнашмаганлиги ва МЧЖнинг 95% мол-мулкини гаров сифатида беришга розилик бермаганлигини аниқ биламан.
МЧЖнинг умумий йиғилишида қатнашмаган иштирокчилар ёки иштирокчи МЧЖ тўғрисидаги Қонуннинг 41-моддасига асосан МЧЖ мол-мулкини гаровга бериш ва кейинчалик бошқа харидорларга сотиш бўйича битимни ҳақиқий эмас деб топиш ҳақидаги даъво аризаси билан судга мурожаат қилишга ҳақлими?
Н.Наимов.
– Жамият иштирокчилари умумий йиғилишининг қонун ҳужжатлари, жамиятнинг устави талаблари бузилган ҳолда қабул қилинган ҳамда жамият иштирокчиларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузадиган қарори овоз беришда иштирок этмаган жамият иштирокчисининг аризасига кўра суд томонидан ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин. Бундай ариза жамият иштирокчиси қабул қилинган қарор тўғрисида билган ёки билиши лозим бўлган кундан эътиборан 2 ой ичида берилиши мумкин («Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар жамиятлар тўғрисида»ги Қонуннинг 41-моддаси 1-қисми).
Даъво аризасини асослаш учун қуйидагилар тавсия этилади:
1) гаровга берилган мол-мулк қиймати пасайтирилганлиги далилларини топиш. Мол-мулкнинг реал ва пасайтирилган қиймати ҳақидаги баҳолаш ташкилотининг хулосасини, идеал вариантда – суд экспертизаси хулосасини олиш мумкин;
2) мазкур предмет юзасидан чиқарилган ҳукмни ва жиноят ишининг бошқа материалларини ўрганиш. Қонун ҳужжатларининг талабларига мувофиқ келмайдиган мазмундаги битим, шунингдек ҳуқуқ-тартибот ёки ахлоқ асосларига атайин қарши мақсадда тузилган битим ўз-ўзидан ҳақиқий эмасдир (ФКнинг 116-моддаси).
Агар жиноят иши материаллари бўйича ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар кредит олиш (ва хусусан, гаровга бериш) хатти-ҳаракатларида жиноят аломатларини кўрсалар (бу мансаб ваколатларини суиистеъмол қилиш – ЖКнинг 205-моддаси, мансаб сохтакорлиги – ЖКнинг 209-моддаси ва ҳ.к. бўлиши мумкин), бу амалда гаровнинг ҳақиқий бўлмаган битим деб тан олинишини англатади. Ушбу материалларнинг нусхаларини ҳам даъво асосланмасига илова қилиш зарур.
Эркин Ҳосилов,
«Norma Online» эксперти.
