Консигнацион контрактга асосан Россия Федерациясига ўзимизнинг маҳсулотларни экспорт қиламиз. Ҳозирги вақтда Россия Федерациясидаги иқтисодий қийинчиликлар туфайли савдомиз тўхтаб қолди. Контрактни Россия рублида қўшимча шартнома асосида тузмоқчимиз ва маҳсулотни зудлик билан жўнатишни мўлжаллаб турибмиз. Лекин жўнатилган маҳсулот учун иқтисодий қийинчилик туфайли вақтида маблағни тушира олмадик. Контрактнинг форс-мажор 8-бўлимига асосан кўзда тутилмаган шароитни ҳисобга олган ҳолда маҳсулотни жўнатиш имконияти борми?
– Ўзбекистон Республикасининг хўжалик юритувчи субъектлари томонидан хорижий мамлакатлардаги улар ташкил этган савдо уйлари, ваколатхоналар, корхоналар орқали, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасининг хорижий мамлакатлардаги савдо-инвестиция уйлари орқали олиб чиқилаётган товарларни божхонада расмийлаштириш тартиби тўғрисида низомнинг (ВМнинг 9.08.2005 йилдаги 189-сон Қарори билан тасдиқланган) 7-бандига мувофиқ, экспортчининг илгари амалга оширилган экспортга етказиб беришлар бўйича тўлов муддати ўтган дебиторлик қарзи мавжуд бўлганда ёки сотилмаган товар қонунчиликда белгиланган муддатларда қайтариб олиб келинмаганда божхона органлари кейинги экспорт-консигнация шартномалари бўйича товарларнинг четга олиб чиқилишини рад этишга ҳақли эканлиги, консигнация шартларида кейинги экспортга етказиб беришлар фақат ушбу қарз тўлангандан кейин амалга оширилиши мумкинлиги белгиланган.
Экспорт-консигнация шартномалари бўйича тушум тушиши ёки товарларни қайта олиб кириш Вазирлар Маҳкамасининг «Биржадан ташқари валюта бозорини янада ривожлантириш ва мустаҳкамлаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарорига (29.06.2000 йилдаги 245-сон) мувофиқ, товарлар божхонада расмийлаштирилган кундан бошлаб 180 кун ичида таъминланиши лозим.
Юқорида келтириб ўтилган Низомнинг 5-бандида чет элдаги корхона номига олиб чиқилган ҳамда ташиш ва сақлаш жараёнида ёхуд экспортчига ва чет элдаги корхонага боғлиқ бўлмаган сабабларга кўра яроқсиз бўлиб қолган товарлар юзасидан ваколатли органнинг тегишли экспертиза далолатномаси ва/ёки товарлар турган мамлакат божхона органининг божхона назорати остида уларнинг йўқ қилинганлиги тўғрисидаги тасдиқномаси тақдим этилиши мумкинлиги, кўрсатиб ўтилган ҳужжатлар божхона органида экспорт-консигнация шартномасини ҳисобдан чиқариш учун асос ҳисобланиши, бунда экспортчига нисбатан молиявий санкциялар қўлланилмаслиги белгиланган.
Юқоридагилардан келиб чиқиб, товарларни Россия рубли валютасида тузилган экспорт-консигнация шартномаси (ёки қўшимча келишув) асосида экспорт қилиш амалдаги қонунчилик талабларига мувофиқ йўл қўйилишини, бироқ шартнома ижросида муддати ўтган дебиторлик қарз мавжуд бўлса, кейинги товарлар экспорти ушбу қарз бартараф этилгандан ёки товарлар қайта олиб кирилгандан ёхуд божхона органига ваколатли органнинг экспертиза далолатномаси ва/ёки товарлар турган мамлакат божхона органининг божхона назорати остида уларнинг йўқ қилинганлиги тўғрисидаги тасдиқномаси тақдим этилгандан сўнг белгиланган тартибда амалга оширилиши мумкин.
Жавоблар ДБҚ Ахборот хизмати ёрдамида тайёрланди.
