СБХ
|
11.07.2016
Харажат мақсади аҳамиятга эга
Корхонамизда корпоратив карточка бор. Унинг воситасида офис учун қаҳва, чой, ичимликлар, ширинлик ва бошқаларни харид қилиш мумкинми?Корхонамизда корпоратив карточка бор. Унинг воситасида офис учун қаҳва, чой, ичимликлар, ширинлик ва бошқаларни харид қилиш мумкинми? Р.Расулов, бухгалтер. – Корпоратив пластик картадан (КПК) фойдаланиш Юридик шахслар томонидан миллий валютадаги корпоратив банк карталаридан фойдаланиш тартиби тўғрисида низом (АВ томонидан 18.04.2005 йилда 1470-сон билан рўйхатдан ўтказилган) билан тартибга солинади. Унинг воситасида Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида низомда (ВМнинг 5.02.1999 йилдаги 54-сон қарори билан тасдиқланган) назарда тутилган юридик шахснинг ишлаб чиқариш-молиявий фаолияти учун зарур товарлар, ишлар ва хизматлар ҳақини тўлаш мумкин. Агар ходимларни сув, қаҳва ва чой билан таъминлаш нормал меҳнат шароитини яратишга кирса – бу КПКдан фойдаланиш бўйича ҳам, солиқ солиш бўйича ҳам ҳеч қандай оқибатларга олиб келмайди. Агар бу бошқа харажатлар бўлса (масалан, овқатланишга), Солиқ кодексининг 174-моддаси 13-бандига мувофиқ овқатланиш қиймати компенсация тўловларига киради, у ўз навбатида меҳнатга ҳақ тўлаш харажатлари ҳисобланади ва, тегишинча, КПК воситасида тўланиши мумкин эмас (1470-сон Низомнинг 11-банди). Шуни ёдда тутиш лозимки, 1470-сон Низомнинг 1-банди «б» кичик бандига мувофиқ, корпоратив банк картасининг сақловчиси юридик шахс ва эмитент банк ўртасидаги шартнома асосида корпоратив банк картасидан фойдаланувчи юридик шахс ёки у ваколат берган шахс ҳисобланади. Бунда юридик шахс банк картаси сақловчиси сифатида фақат у билан тўлиқ моддий жавобгарлик тўғрисида шартнома тузган ўз ходими бўлган шахсга ваколат бериши мумкин. далее...»» |
|
30.01.2019
Харажат қилинмаса – ҳисобга олинмайди
Ижарага олувчилар ижара шартномаларига кўра корхонанинг (МЧЖ, ЯСТ тўловчи, асосий фаолият тури – нотурар жойларни ижарага бериш) ҳақиқатда фойдаланилган электр энергияси ҳақини, шу жумладан ҚҚСни ҳисоблагич кўрсаткичлари асосида ҳар ойнинг 5-санасигача қоплайдилар. Бизнинг МЧЖ электр энергияси учун ўрта ҳисобда 30 млн сўмдан тўлайди, шундан ҚҚС – 5 млн сўм. Ижарага олувчилар бир ойда ўрта ҳисобда 25 млн сўм электр энергия ҳақини, шу жумладан ҚҚС – 4,066 млн сўмни қоплайдилар. Проводкалар: ижарага олувчига ҳисоблагич бўйича электр энергиясини ҳисоблаш – Дт 4891 – Кт 6010; қарзни акс эттириш – Дт 4010 – Кт 4891; электр энергияси учун ижарага олувчилардан тушумлар (авансларнинг ҳисобга олиниши) – Дт 6310 – Кт 4010; қолдиқ (5 млн сўм) – маъмурий харажатларимиз учун электр энергияси – Дт 9420 – Кт 6010. 2019 йил бошидан корхона умумбелгиланган солиқларни тўлашга ўтди. 1. Ижарага берувчи корхонамиз 2019 йилдан бошлаб ТошшаҳарЭТКдан жами ҚҚС суммасини ҳисобга олишга ҳақлими? 2. Ижарага олувчилар электр энергияси ҳақини қоплаганда қандай проводкаларни акс эттиришимиз керак? далее...»» |
|
24.02.2014
Харажатга ЯСТ ҳисобланмайди
Жамият ҳисобидан озиқ-овқат маҳсулотларини олиб, ходимларга иссиқ овқат тайёрлаб берамиз. Иссиқ овқат учун қилинган харажат қийматидан даромад солиғи, Пенсия жамғармасига бадал ҳамда ягона ижтимоий тўлов ҳисоблашимиз керакми-йўқми? далее...»» |
|
10.10.2019
Харажатлар бўйича «шпаргалка»
Бошловчи бухгалтерларда «Корхона харажатларини қандай қилиб тўғри таснифлаш мумкин?» деган савол кўп юзага келади. Бу саволга «Profi Training» бизнес-мактаби тренери Светлана Замильева жавоб беради. далее...»» |
|
16.08.2017
Харажатлар ҳисобини алоҳида юритинг
Оилавий корхона Тошкент вилоятининг Зангиота туманида рўйхатдан ўтказилган. Корхона муассисларидан бирининг участкаси ҳудудида макарон маҳсулотлари ишлаб чиқарилади. Фирма бошқа ташкилий-ҳуқуқий шаклда бўлганида цехни ижарага олган ёки сотиб олган бўларди. Бироқ оилавий корхонадаги турар жой ва участка муассисга қарашли. Ишлаб чиқариш жойлашган турар жой ва ер участкасини сақлаш (ижара, коммунал тўловлар, ободонлаштириш ва б.) харажатларини корхонанинг бухгалтерия ҳисобида акс эттириш зарурми? Бу ҳолда фирманинг ҳеч қандай харажат қилмаслиги далили таннархни пасайтириш деб ҳисобланмайдими? далее...»» |
|
15.11.2019
Харажатлар – сметага мувофиқ
Корхона ихтисослаштирилган қурилиш бўлинмаси кучлари билан ўз бино ва иншоотларини жорий ва капитал таъмирлайди. Қурилиш материаллари нархи тез-тез ошганлиги ва ходимлар дам олиш кунлари ҳам ишга жалб этилганлиги сабабли харажатлар сметадан ошиб кетяпти. 1. Қайси қонун ҳужжатида бинони таъмирлаш учун олдиндан смета тузиш мажбурийлиги қайд этилган? 2. Бинони таъмирлаш харажатлари сметадагидан ошиб кетганда, қандай солиқ оқибатлари юзага келади? далее...»» |
|
24.02.2014
Харажатларга қўшиб юбордик
Товарларни таннархидан паст нархда реализация қилганда ҳисобланган қўшилган қиймат солиғини қайд этилган бошқа харажатларга киритишимиз тўғрими? далее...»» |
|
24.02.2014
Харажатларни гуруҳланг
Банк филиалининг даромад (фойда) солиғини ҳисоб-китоб қилишда муддати ўтган кредит фоизларини қайта қўшиладиган харажатлар гуруҳига қўшиб, уларга фойда солиғи солишимиз мумкинми? далее...»» |
|
10.06.2024
Харажатларни тасдиқловчи онлайн-НКТ чеки билан қандай ишланади
Онлайн-НКТ чеки – бу харидор ва сотувчи ўртасида савдо операцияси амалга оширилганлиги фактини тасдиқловчи бошланғич расмий ҳужжат ҳисобланади. Аҳоли билан савдо шохобчалари (хизматлар кўрсатиш шохобчалари) орқали нақд шаклда ва (ёки) банк пластик карталари орқали ҳисоб-китобларда чек электрон ҳисобварақ-фактураларнинг ўрнини босади (СК 47-м., 6.09.2019 йилдаги ПФ-5813-сон). далее...»» |
|
16.01.2017
Харажатларни қандай қоплаш мумкин
Улгуржи савдо билан шуғулланувчи корхона (ЯСТ тўловчиси) етказиб берувчи билан товарлар етказиб берилишига доир импорт контрактини тузди. Етказиб берувчи юкни жўнатгач, юзага келган вазият сабабли корхона етказиб берувчини хабардор қилган ҳолда ўз манзилида юкни қабул қилишдан бош тортди. Товарларни етказиб беришга доир контракт бекор қилинди. Янги харидор шу етказиб берувчи билан товарларнинг ушбу туркумини сотиб олишга контракт тузди. Шундан сўнг барча томонларнинг розилиги билан юк бошқа харидор манзилига жўнатилди. Контракт тузилган пайтдан то юк келиб тушгунига қадар корхона товарларнинг келиб тушиши, декларациялаш, сертификатлаштириш, сақлаш, божхона божини тўлаш ва ҳ.к. билан боғлиқ айрим харажатларни амалга оширди. 1. Корхона сарфлаган харажатларини қоплаш учун товарлар манзилига қайта жўнатилган янги харидор билан битим тузиши мумкинми, сабаби уларнинг келиб тушиши билан боғлиқ харажатлар ушбу товарларнинг таннархига киритилиши керак? 2. Харажатларни қоплашга доир ҳужжатларни қандай қилиб тўғри расмийлаштириш мумкин? 3. Харажатларни қоплаш ЯСТ солган ҳолда хизматлар кўрсатиш деб ҳисобланадими? 4. Ушбу операцияни бухгалтерия ҳисобида қандай бухгалтерия проводкалари билан акс эттириш лозим? далее...»» |
|
13.09.2020
Харажатларни ҳисоботда акс эттириш
Корхона бир нечта: туристик хизматлар, меҳмонхона, авиакасса, ресторан соҳасида фаолият юритади. Туристлар учун жойлаштириш, овқатланиш, экскурсия, трансфер хизматлар ва бошқаларни ўз ичига олган турпакетларни ташкил этиш орқали туристик хизматлар кўрсатилади. Меҳмонхонамиз ва ресторанимизда жойлаштириш ва овқатланиш хизматлари кўрсатилади. Меҳмонхона хизматлари бўйича фойда солиғи, ер ва мол-мулк солиқларидан 5 йил муддатга озод этиш тарзидаги имтиёз мавжуд. Фойда солиғи бўйича ҳисоботни шакллантиришда туристик хизматлар (жойлаштириш ва овқатланиш) кўрсатилишига оид харажатлар қандай акс эттирилади? далее...»» |
|
20.10.2015
Харажатларнинг алоҳида-алоҳида ҳисоби
МЧЖ бетон ишлаб чиқаради ва қурилишда ёрдамчи пудрат ишларини амалга оширади. Фаолият турлари бўйича даромадлар ҳисоби алоҳида юритилади, умумий харажатлар 2010-ҳисобварақда юритилади. Ушбу фаолият турлари бўйича харажатларнинг алоҳида бухгалтерия ҳисобини юритиш тартиби қандай? далее...»» |
|
06.05.2025
Харид қийматини аниқлаш учун қайси БЮД ҳисобга олинади
Ташкилот рецепт асосида бериладиган дори воситаларини импорт қилади. Етказиб бериш шарти CPT – Тошкент. Товарни етказиб бериш жойи – Нижний Новгород. Товарга мулк ҳуқуқи товарни биринчи ташувчига топшириш пайтида ўтади. Контракт шартларига ва ФК 185–186-моддаларига, 4-сон ва 22-сон БҲМСга кўра, импорт ТМЗларни харидорга мулк ҳуқуқи ўтган санада ҳисобга олиш керак. Бироқ 26.10.2022 йилдаги ПҚ-411-сон қарорда импорт бўйича базавий (сотиб олиш) қиймати қуйидаги формула бўйича аниқланиши кўрсатилган: Қ = Шқ + Б + Бх, бунда Кс – импорт қилинган дори воситалари ва тиббий буюмларнинг божхона юк декларацияси тўлдирилган санадаги Марказий банкнинг курсидан келиб чиқиб белгиланган шартномавий қиймати. Импорт қилинаётган дори воситаларини қайси санада ҳисобга олиш керак? БЮД санасида (айнан қайси БЮД), контракт шартларини ҳисобга олмаган ҳолдами? Ёки жўнатиш ҳужжатларига мувофиқ мулк ҳуқуқи ўтган санадами? далее...»» |
|
07.09.2020
Харид қилинган материал бўйича ҚҚСни ҳисобга олиш
Темир йўл техникасини таъмирлаймиз (ҚҚС тўловчисимиз). Буюртмачига 24 495 317,4 сўмлик ҳисобварақ-фактура тақдим этилган, шу жумладан ҚҚС – 3 195 041,4 сўм. 1 268 400,45 сўмлик сарфлаш материаллари олинган (шу жумладан ҚҚС – 165 443,55 сўм), бундан таъмирлаш учун 1 000 000 сўмлик материаллар сарфланган. Материал қолдиғи ҳосил бўлган. Қандай ҚҚС суммаси ҳисобга олинади: жами олинган материал бўйичами ёки фақат таннархга киритилгани бўйичами? далее...»» |
|
11.08.2025
Харидор товар билан кетган, лекин пул ўтмаганда нима қилиш керак
Харидор товарни банк картаси билан тўлади. Терминалда: «Тўлов тасдиқланди» деган ёзув чиқди, лекин QR-кодли фискал чек чоп этилмади. Сотувчи харидорни товар билан қўйиб юборди ва кэшбек суммаси миқдорида чегирма қилди – чунки мижоз терминал муаммолари туфайли вақт йўқотмаслиги керак эди. Фискал чекни иккинчи марта чоп этишга ҳаракат қилганда терминал: «Сотувни рўйхатга олишда хатолик. Пул картага қайтарилади» деб чиқарди. Маблағ дўкон ҳисобварағига келмади». Бу воқеа Тошкентнинг савдо нуқталаридан бирида юз берди. Бу ҳолат нима учун юзага келди? Бундай вазиятда бухгалтер қандай ҳаракат қилиши керак? далее...»» |
|
19.11.2018
Харидор учун ҳеч қандай оқибатлар юзага келмайди
Етказиб берувчи: ишланмайдиган (дам олиш) кунда; товар етказиб берилган кунда эмас, балки ойнинг охирги кунида ҳисобварақ-фактура ёзиб берган бўлса, бу қандай оқибатларга олиб келиши мумкин? далее...»» |
|
17.11.2014
Харидорга БЮД нусхасини кўрсатинг
Бизнинг корхонамиз бир неча йил аввал 40-режимда ускунанинг олиб кирилишини расмийлаштирди, унга Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб киришда божхона тўловларини тўлашдан озод қилинадиган технологик ускуналар, бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар рўйхати бўйича имтиёз қўлланилган эди. Эндиликда биз бу ускунани Андижон вилоятидаги фирмага сотмоқчимиз. Бироқ бизга бунинг учун божхона юк декларациясини қайта расмийлаштириш зарурлиги ҳақида айтишди. Шундай қилиш керакми? далее...»» |
|
24.08.2020
Харидорда чегирмалар қандай ҳисобга олинади
Янги Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандарти 4-сон БҲМС-«Товар-моддий захиралар» тасдиқланди (АВ томонидан 30.06.2020 йилда 3226-сон билан рўйхатдан ўтказилган). Унда ТМЗни ҳисобга олишнинг асосий нормалари ва уларни олишга ишончномаларни расмийлаштириш тартиби акс эттирилган. Янги Стандартнинг 16-банди – ТМЗни харид қилишда олинган чегирмалар бухгалтерлар, аудиторлар ва солиқ маслаҳатчиларида кўп саволларни юзага келтирди. «Norma» компаниясининг етакчи эксперти Татьяна БЕЛОУСОВА ушбу бандни амалиётда қандай қилиб тўғри қўллаш кераклигини тушунтириб берди. далее...»» |
|
26.10.2016
Харидори йўқ товарни олиб кириш: сотиш вариантлари
Норезидент муайян харидори бўлмаган товарни Ўзбекистонга олиб киради. Тайин этилган пункт – очиқ турдаги божхона омбори, эгаси – ЎзР резиденти. Товар божхона омборидан: 1) хорижий компания (юқоридаги норезидент) билан корхона – ЎзР резиденти ўртасидаги олди-сотди контракти бўйича; 2) ЎзР резиденти билан худди шундай товарни олди-сотди қилиш контрактига эга бўлган бошқа норезидент номига ўзгартириб ёзган ҳолда сотилади. 1. Товарларни божхона омборидан фактура қийматидан юқори қийматда сотганда норезидент – товар етказиб берувчисида солиқ оқибатлари юзага келадими? Агар юзага келса, кимда – норезидентнинг ўзидами ёки тўлов манбаида? 2. Ушбу товарлар фактура баҳосидан юқори баҳода сотилганда солиқ оқибатлари юзага келадими? 3. Товарлар божхона омборида бошқа норезидентга ўзгартириб ёзилганда солиқ оқибатлари қандай бўлади? 4. Норезидентнинг, фақат шу норезидент номидан амалга ошириладиган ва фақат товарлар харид қилиш (олиш), шунингдек товарларни Ўзбекистон ҳудудига олиб кириш билан боғлиқ ташқи савдо операциялари (шу жумладан товар айирбошлаш операциялари) бўйича олинган даромадлари (Солиқ кодексининг 155-моддаси) деганда нима тушунилади? далее...»» |
|
12.09.2020
Харидорлар учун бонусларга ЖШДС солинадими?
Талабни рағбатлантирувчи бонус дастурларининг қўлланилиши харидорларда солиқ солинадиган даромад юзага келишига олиб келадими? Бу ва бошқа саволларга Молия вазирлигининг бўлим бошлиғи Умид ҲАМРОЕВ жавоб беради. далее...»» |