Россиядаги минтақалардан бирида ўзини ўзи банд қилган шахсларнинг пенсия бадаллари бўйича пилот лойиҳасини ишга тушириш керак, чунки уларнинг сони 12 миллионни ташкил қилади, ихтиёрий пенсия бадалларини эса атиги 52 минг киши тўлайди, деб ҳисоблайди Федерация Кенгашининг иқтисодий сиёсат бўйича қўмитаси аъзоси Иван Евстифеев.
«Бугунги кунда асосий муаммолардан бири ўзини ўзи банд қилган шахсларнинг пенсия таъминоти масаласида хабардорлиги пастлигидир. Кўплаб ўзини ўзи банд қилган шахслар ёлланма ходимлардан фарқли ўлароқ, пенсиялари автоматик равишда шаклланмаслигини англашмайди. Бу, айниқса, қариётган аҳоли ва пенсия тизимига юкнинг ортиб бориши шароитида уларнинг келажаги учун хавф туғдиради. Биз ўзини ўзи банд қилган шахсларни ихтиёрий пенсия таъминотига жалб қиладиган механизмларни таклиф қилишимиз керак», – деди Евстифеев.
Унинг фикрича, бу ҳам ахборот кампанияси, ҳам пенсия шакллантириш жараёнини оддий ва тушунарли қиладиган махсус дастурлар бўлиши мумкин. Евстифеев 2022 йилда парламентарийлар ўзини ўзи банд қилган шахслар томонидан пенсия бадалларини киритиш бўйича эксперимент ўтказишни таклиф қилганини, аммо ўшанда Меҳнат вазирлиги бу ғояга салбий муносабатда бўлганини эслатди.
Бундан ташқари, ўзини ўзи банд қилган шахслар учун ҳомиладорлик ва туғиш бўйича нафақалар тўлови билан боғлиқ масалаларга эътибор қаратиш керак, деб ҳисоблайди Иван Евстифеев.
«Уларнинг кўпчилиги бундай тўловлар автоматик равишда кўзда тутилмаганини тушунмайди, бу эса бола туғилишини режалаштираётган оилалар учун жиддий муаммо бўлиши мумкин. Бу ерда ҳам тушунтириш ишлари, эҳтимол, қўшимча қўллаб-қувватлаш чораларини ишлаб чиқиш зарур бўлади», – деб тушунтирди сенатор.
Россиядаги 12 миллион ўзини ўзи банд қилган шахснинг 53%и – 35 ёшгача, деярли 40%и – 36 дан 55 ёшгача ва 6,3%и – 55 ёшдан катта, деб маълум қилди Федерал солиқ хизмати Оператив назорат бошқармаси бошлиғи Владимир Мальцев. Касб даромадига солиқ тўловчиларнинг 50–55%и иқтисодиётнинг яширин секторидан келган, ўзини ўзи банд қилган шахсларнинг 45%гача якка тартибдаги фаолият ва ёлланма ишни бирлаштирган, 623 минг киши илгари ёлланма ишда ишлаган, аммо кейинчалик тўлиқ ўзини ўзи банд қилиш шаклига ўтган. Бунда 529 минг киши – бу меҳнат муносабатларига эга бўлмаган, кейин ўзини ўзи банд қилган шахсларга айланганлар.
«Бу ўтиш йўқлигини, бу меҳнат бозорининг бир турдаги ўзгарувчанлиги эканлигини кўрсатади», – деб таъкидлади Мальцев.
У ФСХда меҳнат муносабатларининг ўзини ўзи банд қилиш билан алмаштирилиши ҳолатлари қайд этилганини, бу оптимизация сифатида тақдим этилаётганини, аслида эса иш ҳақини тўлашнинг ноқонуний схемасини қўллашга уриниш эканлигини қўшимча қилди.
Суғурта пенсиялари олиш учун камида 15 йил меҳнат стажига эга бўлиш керак. Меҳнат вазирлигининг пенсия таъминоти соҳасидаги давлат сиёсати департаменти директори Игнат Игнатьев ўзини ўзи банд қилган шахслар учун пенсия суғуртасига мажбурий тўловлар назарда тутилмаганини эслатди.
«Умуман бадал тўламайдиган ҳар бир ишламайдиган фуқаро Конституцияга биноан кексаликда, ногиронлик ёки боқувчини йўқотган ҳолларда ижтимоий ҳимояланиш ҳуқуқига эга. Бу ижтимоий пенсияга тегишли, уни эркаклар учун 70 ёшда ва аёллар учун 65 ёшда тайинлаш режалаштирилмоқда. Умуман бадал тўламаган фуқаролар, ҳақиқатан ҳам, яшаш минимуми миқдорида пенсия олиш ҳуқуқига эга бўлади», – деди Игнатьев. Яъни, Ижтимоий жамғармага бадал тўламайдиганлар ижтимоий пенсия олиш ҳуқуқига эга (ҳозирда унинг миқдори 7 689 рубль, – «РГ» изоҳи), аммо бу ҳуқуқ суғурта пенсиясини оладиганларга нисбатан 5 йил кейинроқ юзага келади.
Россия Ижтимоий жамғармаси раиси ўринбосари Александр Чернишев эса 1,5 миллиондан ортиқ ўзини ўзи банд қилган россияликлар аллақачон суғурта пенсиясини олиш ҳуқуқини шакллантирганини маълум қилди.
Манба: https://rg.ru/
Мавзувий сонни махсус мухбиримиз Алла Ромашко олиб боради.