«А» корхонаси (воситачи) импорт товарларни сотиб олиш учун «Б» корхонаси (комитент) билан воситачилик шартномасини тузди. Хорижий етказиб берувчи билан 40 000 USD суммасида импорт контракти тузилди. Воситачилик ҳақи товарларнинг контракт қийматидан 2%ни ташкил этади.
|
Сана
|
Операциянинг номи
|
Сумма, USD
|
МБ курси
|
Сумма, минг сўм
|
|
21.08.2017 йил
|
Воситачи импорт контракти бўйича хорижий етказиб берувчига аванс ўтказди
|
40 000
|
4 154,36
|
166 174,4
|
|
23.08.2017 йил
|
Комитент воситачилик шартномаси бўйича воситачига товар учун аванс ўтказди
|
40 000
|
4 182,3
|
167 292
|
|
23.08.2017 йил
|
Комитент воситачига воситачилик ҳақини ўтказди
|
800
|
4 182,3
|
3 345,8
|
|
3.10.2017 йил
|
Божхона таомиллари якунланди (БЮД ИМ 40)
|
|
|
|
1. Импорт товарга ҳисобварақ-фактурани комитентга қайси валютада қайта қўйиш керак?
2. Воситачилик ҳақига ҳисобварақ-фактурани қайси валютада ва қачон қўйиш зарур?
3. Комитентнинг аванси (40 000 USD) қайта баҳоланадими ёки у курс фарқини қўшимча тўлаши керакми?
4. Воситачининг бухгалтериясида 2.09.2017 йилдаги ПФ-5177-сон Фармонни ҳисобга олган ҳолда юқорида келтирилган операциялар қандай акс эттирилади?
Р.Б.
|
1 |
Воситачилик шартномаси бўйича комитент учун товарлар сотиб олинганда сотувчи воситачи номига ҳисобварақ-фактура қўяди. Ўз навбатида воситачи комитентга ҳисобварақ-фактурани қайта қўяди. Унда хорижий сотувчининг инвойсидаги кўрсаткичлар, шу жумладан валюта акс эттирилади.
|
2 |
Воситачиларнинг кўрсатилган хизматлар учун воситачилик ҳақи фақат миллий валютада белгиланиши ва ундирилиши шарт.
Президентнинг «Валюта сиёсатини либераллаштириш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармони (2.09.2017 йилдаги ПФ-5177-сон) билан Ўзбекистон ҳудудида товарлар (ишлар ва хизматлар) учун хорижий валютадаги тўловлар тақиқланган. Халқаро тўлов карталари воситасидаги тўловлар бундан мустасно. Товарлар, ишлар ва хизматлар нархлари ва тарифлари фақат сўмда белгиланиши шарт.
Шартнома шартларига кўра товар ҳақини тўлаш воситачининг мажбуриятига кирса, ҳақ учун ҳисобварақ-фактура товар ҳақи тўлангандан кейин расмийлаштирилади.
Воситачи фақат товарни олиши ва божхона таомиллари ҳақини тўлаши шарт бўлса, ҳақ учун ҳисобварақ-фактура комитентга товар берилгандан кейин қўйилади.
|
3 |
Комитентдан олинган аванс тўловини қайта баҳолаш ёки қайта баҳоламаслик воситачилик шартномаси шартларига боғлиқ. Сизнинг ҳолатда шартномага қўшимча келишув расмийлаштиришни тавсия этамиз, унда қуйидагиларни белгилаш лозим:
√ воситачининг мажбуриятлари қайси пайтда бажарилган деб ҳисобланади;
√ воситачи хизматларининг миллий валютадаги қиймати.
|
4 |
Бухгалтерия проводкалари:
|
Сана
|
Хўжалик операциясининг мазмуни
|
Сумма, USD
|
Сумма, минг сўм
|
Дебет
|
Кредит
|
|
21.08.2017 йил
|
Воситачи импорт контракти бўйича хорижий етказиб берувчига аванс ўтказди (40 000 х 4 154,36)
|
40 000
|
166 174
|
4330-«Бошқа берилган аванслар» – етказиб берувчи
|
5210-«Мамлакат ичидаги валюта счётлари»
|
|
23.08.2017 йил
|
Комитент воситачилик шартномасига кўра воситачига товар учун аванс ўтказди (40 000 х 4 182,3)
|
40 000
|
167 292
|
5110-«Ҳисоб-китоб счёти»
|
6310-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинган аванслар» – комитент
|
|
23.08.2017 йил
|
Курс фарқи акс эттирилди 40 000 х (4 182,3 – 4 154,36)
|
40 000
|
1 118
|
4330-«Бошқа берилган аванслар»
|
9540-«Валюталар курслари фарқидан даромадлар»
|
|
23.08.2017 йил
|
Аванс ҳисобга киритилди
|
|
167 292
|
6310-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинган аванслар» – комитент
|
4330-«Бошқа берилган аванслар» – етказиб берувчи
|
|
23.08.2017 йил
|
Комитент воситачига воситачилик ҳақини ўтказди (800 х 4 182,3)
|
800
|
3 346
|
5110-«Ҳисоб-китоб счёти»
|
6310-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинган аванслар»
|
|
3.10.2017 йил
|
Етказиб берувчидан товар келиб тушди (40 000 х 8 060,8)
|
|
322 432
|
002-«Масъул сақлашга қабул қилинган товар-моддий бойликлар»
|
|
|
3.10.2017 йил
|
Товар келиб тушганда божхона тўловлари акс эттирилди
|
|
20 000
|
4890-«Бошқа дебиторлар қарзлари» – комитент
|
6990-«Бошқа мажбуриятлар»
|
|
3.10.2017 йил
|
Божхона таомиллари ҳақи тўланди
|
|
20 000
|
6990-«Бошқа мажбуриятлар»
|
5110-«Ҳисоб-китоб счёти»
|
|
3.10.2017 йил
|
Материаллар комитентга берилди
|
|
322 432
|
|
002-«Масъул сақлашга қабул қилинган товар-моддий бойликлар»
|
|
Шартнома шартларига кўра 23.08.2017 йилда ёки 3.10.2017 йилда
|
Воситачининг даромади акс эттирилди (Воситачининг ҳисоботи)
|
|
3 346
|
4010-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар»
|
9030-«Ишлар бажариш ва хизматлар кўрсатишдан даромадлар»
|
|
|
Аванс ҳисобга киритилди
|
|
3 346
|
6310-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинган аванслар»
|
4010-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар»
|
|
3.10.2017 йил
|
Комитент божхона тўловларини қоплади
|
|
20 000
|
5110-«Ҳисоб-китоб счёти»
|
4890-«Бошқа дебиторлар қарзлари» – комитент
|
Дарина АБУХОВИЧ, «Norma Online» эксперти.
