Агар товарлар чиқариб юборилган ва қисман сотилган бўлса, уларнинг божхона қийматига тузатиш киритиш мумкинми?
Агар импортчи бунга рози бўлмаса, қўшимча ҳисобланган тўловларни тўламасликка ҳақли бўладими?
М.Раҳмонова,
МЧЖ бош бухгалтери ўринбосари.
– Товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига божхона расмийлаштируви вақтида, товар чиқариб юборилганидан кейин тузатишлар киритилиши мумкин (БКнинг 320-моддаси).
Товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига тузатишлар киритиш шакли, шунингдек уни тўлдириш тартиби Товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига тузатишлар киритишни тўлдириш тартиби тўғрисидаги йўриқнома* (АВ томонидан 14.03.2017 йилда 2867-сон билан рўйхатдан ўтказилган, 23.06.2017 йилдан кучга киради) билан белгиланади.
Товар чиқариб юборилганидан кейин унинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига қуйидаги ҳолларда тузатишлар киритилади, агар:
● шартли чиқариб юборилган товарга нисбатан унинг узил-кесил божхона қиймати декларантнинг ёки божхона брокерининг қўшимча ахбороти асосида аниқланса ёхуд декларант ёки божхона брокери БКнинг 321-моддасига мувофиқ божхона органи томонидан аниқланган божхона қийматини қабул қилса;
● товарни декларациялашда содир этилган, товар божхона қийматининг ва (ёки) божхона тўловларининг миқдорига таъсир кўрсатган техник хатолар аниқланган бўлса;
● ҳужжатларни текшириш пайтида товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларининг миқдорига таъсир кўрсатган нотўғри декларациялаш аниқланган бўлса;
● маълум қилинган божхона қийматининг божхона ҳудудига олиб кирилган ёки ушбу ҳудуддан олиб чиқилган товарнинг миқдори ва (ёки) сифати контракт (шартнома, келишув) шартларидан четга чиқиши туфайли товарнинг ҳақиқий қийматига мос эмаслиги божхона декларациясини қабул қилиш санасида аниқланган бўлса. Божхона кўздан кечируви далолатномаси, шунингдек контракт (шартнома, келишув) тарафлари ўртасида келишилган, божхона тўловлари ундирилмайдиган товар бўйича – товарнинг миқдорига оид эътироз ёки божхона тўловлари ундириладиган товарлар бўйича – экспертиза хулосаси товарнинг мос эмаслигини тасдиқловчи ҳужжатлар ҳисобланади;
● божхона тўловларининг суммалари қайтарилишига ёки қўшимча тўланишига олиб келадиган ёки товарнинг божхона қиймати миқдорига таъсир кўрсатган бошқа асослар юзага келган бўлса.
Товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига тузатишлар киритиш декларант ёки божхона брокери томонидан божхона органига товарнинг божхона қийматига ва (ёки) божхона тўловларига тузатишлар киритиш шаклини тақдим этиш орқали маълум қилинади, бу шакл божхона декларациясининг ажралмас қисми бўлиб, унинг маълумотларига товарнинг божхона қиймати ва (ёки) божхона тўловлари бўйича тузатишлар киритилади.
Агар декларант ёки божхона брокери божхона органи томонидан киритилган тузатишларга рози бўлмаса, у божхона органи томонидан қайта ҳисоб-китоб қилинган товарнинг божхона қиймати ёки божхона тўловлари суммаси кўрсатилган тузатишлар шаклини имзоламасликка ҳақли. Бу ҳолда у тузатишлар киритиш сабабларини тушунтириб беришни божхона органидан талаб қилиш ҳуқуқига эга.
Диққат! Декларант ёки божхона брокери томонидан божхона органига сўров юборилиши декларантни ёки божхона брокерини божхона тўловларини тўлашдан озод этмайди.
Божхона расмийлаштируви учун ҳужжатлар қабул қилинганидан кейин божхона органи томонидан тузатишлар киритилиши устидан декларант ёки божхона брокери қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда шикоят қилиши мумкин.
Агар тузатиш киритиш божхона тўловларини тўлаш бўйича қарздорлик юзага келишига олиб келган бўлса, ушбу қарз суммасига БКнинг 349-моддасида назарда тутилган тартибда пеня ҳисобланади.
Маълумот учун. Товарлар божхона омбори божхона режимига жойлаштирилганда товарнинг божхона қийматини аниқлаш ва БЮДнинг 45-графасини тўлдириш узоқ вақт мобайнида низолашувга олиб келган. Қонун ҳужжатларида товарнинг божхона қийматидан божхона тўловларини ҳисоблаш мақсадида фойдаланилиши қайд этилгани бунга сабабчи бўлган (БКнинг 301-моддаси). Бироқ товарларни божхона омбори божхона режимига жойлаштирганда кўпинча ҳужжатлар етарли бўлмагани боис божхона қийматини аниқлаш мушкул бўлади.
Бундай ихтилофларни бартараф этиш учун Божхона юк декларациясини тўлдириш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг (АВ томонидан 6.04.2016 йилда 2773-сон билан рўйхатдан ўтказилган) 45-банди 2-кичик бандида божхона омбори режимида тўлдириладиган БЮДнинг 45-графасида божхона қиймати сифатида БЮДнинг 42-графасида кўрсатилган фактура қиймати қабул қилиниши белгиланган.
*«СБХ»нинг 4.04.2017 йилдаги 14-сони ҳужжатлар пакетида чоп этилди.
«Божхона» бўлимини махсус мухбиримиз Гулнора АБДУНАЗАРОВА олиб боради.
