Ташкилот 1 йилга пулни қарзга олди. Муддат ўтгач, қарз берувчи пул маблағларини қайтариб олишга қарор қилди. Қарз олувчининг молиявий аҳволи уларни ҳисоблаб ўтказиш имконини бермаслиги сабабли қарзни товар билан тўлашга қарор қилинди, қарз берувчи ҳам бунга рози бўлди.
Пулдаги қарзни товар кўринишида қайтариш мумкинми? Бухгалтерия проводкалари ва солиқ солиш қандай бўлиши керак?
Б.Уинова.
– Ҳа, воз кечиш ёки мажбуриятни янгилаш ҳақида келишув тузиб, пулдаги қарзни товар кўринишида қайтариш мумкин.
Воз кечиш моҳияти шундаки, унда тарафлардан бирининг ўз мажбуриятларини бажариш шаклигина ўзгаради, у мажбуриятларни бекор қилиш усулларидан бири сифатида белгиланади (ФКнинг 342-моддаси).
Мажбуриятни янгилаш ҳақида келишув тузилганда тарафлар ўз ўрталаридаги дастлабки мажбуриятни бошқа нарсани ёки бошқача ижро этиш усулини назарда тутувчи янги мажбурият билан алмаштириш ҳақида келишиб оладилар ва мажбурият бекор бўлади (ФКнинг 347-моддаси).
Барча ушбу ҳолатларда пулдаги қарзнинг товарлар билан тўланиши тегишли солиқ оқибатларини юзага келтирувчи товар реализацияси деб баҳоланади (Солиқ кодексининг 22-моддаси).
Бухгалтерия ҳисобида ушбу операция бўйича проводкалар товар реализация қилинишини акс эттиради. 4010-«Харидорлар ва буюртмачилардан олинадиган счётлар» счёти қарзларни ҳисобга олувчи счёт (6820 ёки 7820) билан корреспонденцияда ёпилади.
Замира ЖЎРАЕВА,
«Norma» МЧЖ эксперти.
