Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги (Қурилиш ва УКХ вазирлиги, Вазирлик) ККУ аҳолисининг кўп қаватли уйлардаги йўлакларни ким тозалаши кераклиги ҳақидаги саволларига жавоб берди. Вазирлик матбуот хизмати ўзининг ТГ-каналида йўлакларни тозалашни ёки аҳолининг ўзи амалга ошириши ёхуд қўшимча ҳақ эвазига буни бошқарув органига топшириш кераклигини маълум қилди. Мажбурий бадал ёки тўлов миқдори бундай ҳолатда ошади. Бу ижтимоий тармоқларда мунозараларга сабаб бўлди: «Вазирлик ўзини ўзи рад этмоқда... Икки хил стандартлар... Бир қўл билан рухсат берилади, иккинчи қўл билан тақиқланади....» Вазирлик изоҳи нега бундай эътирозларга сабаб бўлди?
Савол тарихи
2024 йилда Қурилиш ва УКХ вазирлиги томонидан умумий мол-мулкни сақлаш, ундан фойдаланиш ва таъмирлаш ҳамда ХУМШга туташ ер участкасини ободонлаштириш учун мажбурий бадаллар ва тўловларнинг энг кам миқдорлари ишлаб чиқилди ва 1 майдан бошлаб амалга киритилди (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 15.04.2024 йилдаги 114-сон буйруғи). Дастлаб идорада Ишчи гуруҳ тузилган бўлиб, у ККУдаги умумий мол-мулкни сақлаш харажатларини таҳлил қилди. Ушбу ҳисоб-китоблар асосида «Минимал тарифни белгилаш тартиби тўғрисида»ги низом тасдиқланди (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 12.03.2024 йилдаги 01/2-4-сон буйруғи; АВ рўйхат рақами 3501, 15.03.2024 й.). Мазкур буйруқнинг иловасида кўп квартирали уйларни талаб даражасида сақлашни таъминлаш учун зарур бўлган хизматлар ва ишларнинг минимал ҳажмлари рўйхати белгиланган. Шу жумладан унга ҳафтасига 1 марта йўлакларни тозалаш киради (Рўйхат 11-б.). Ушбу банд ККУда бошқарув органлари томонидан бажарилиши мажбурий бўлган ишлар рўйхатидан чиқарилмаган. Агар идоравий ҳужжат матнига амал қилинса, фуқароларнинг бошқарув органи томонидан йўлакларни тозалаш тўғрисидаги талаблари тўлиқ асосга эга.
Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги тушунтиради
«Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган мажбурий бадаллар ва тўловларнинг энг кам тарифлари кўп квартирали уйлардан фойдаланиш ва бирламчи таъмирлаш харажатларидан келиб чиқиб белгиланган. Агар аҳоли йўлакларда мунтазам равишда тозалаш ишлари олиб борилишини истаса, улар бошқарув компаниясига қўшимча равишда ушбу хизматни кўрсатиш таклифи билан мурожаат қилишлари мумкин. Агар мулкдорларнинг 51 фоизи таклифни қўллаб-қувватласа ва умумий йиғилишда қабул қилса, БК ушбу хизматни тарифга киритиши ва қўшимча ҳақ эвазига тақдим этиши мумкин.
40 та квартирага эга тўрт қаватли уйдан ойига ўртача 3–4 млн сўм пул йиғилади. Олинган маблағлар дезинфекция, авария ҳолатларининг олдини олиш ва бошқа ишларга йўналтирилади. 3–4 млн сўм билан йўлакларни тозаловчи ишчиларга бир ойда 4 марта ҳақ тўлаб бўлмайди. Шунинг учун уй-жой мулкдорларининг хоҳиш-истаклари уларнинг молиявий имкониятларига мос келиши керак», – дея таъкидлашди Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигидагилар.
Кимга ишониш керак?
Албатта, фуқароларнинг умумий мол-мулкни сақлаш бўйича дебитор қарздорлиги юқорилигини инобатга олиб, ҳар ҳафта 3–4 млн сўмлик ойлик тўловлардан йўлакни тозалаш учун маблағ ажратиш жуда қийин. Кўплаб аҳоли йўлакларни ўзлари тозалайди ёки пул йиғиб, бунинг учун одам ёллайди. Аммо биз ҳуқуқий давлатда яшаймиз ва бизни НҲҲга риоя қилишга чақиришади. Фуқароларнинг уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлигининг буйруғида нима учун бир нарса, амалда эса бошқача экани ҳақидаги эътирозлари ўринлидир.
Йўлакларни тозалаш билан боғлиқ шов-шувли масалани бартараф этиш учун бу бандни Ишлар ва хизматлар рўйхатидан чиқариб ташлаш кифоя. Лекин қонунлар мутлақо бузилаётган, мансабдорлар масъулиятсиз бўлиб қолаётган бир пайтда бунга ҳеч ким эътибор бермаяпти. Қисқаси, кўзларингга ишонма. Кимга ишониш керак?