Norma.uz
Газета Норма маслахатчи / 2017 год / № 31 / Хўжалик юритиш қоидалари

Агент билан муносабатларни қандай расмийлаштириш мумкин

 

МЧЖ кабелли телевидение билан шуғулланади. Хусусий тадбиркорлар учун абонентлардан маблағ йиғиш ва уларнинг тармоқларига хизмат кўрсатиш – таъмирлаш вазифалари юклатиладиган дилерлик уюштирмоқчимиз.

МЧЖ хусусий тадбиркорлар учун ушбу вазифаларни юклаган ҳолда дилерликни уюштиришга ҳақлими?

Д.Жабборов.

 

– Дилерлик шартномаси бўйича бир тараф (дилер) тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш доирасида иккинчи тарафдан (одатда, дистрибьютор ҳисобланадиган ишлаб чиқарувчидан) товарни сотиб олиш мажбуриятини олади ҳамда шартномада белгиланган ҳудудда уни илгари суради ва реализация қилади. Иккинчи тараф (дистрибьютор) мустақил равишда ёки учинчи шахслар иштирокида ушбу ҳудудда реализация қилиш учун товарни етказиб бермаслик, шу жумладан товарни ушбу ҳудудда тарқатиш учун учинчи шахсларга сотмаслик мажбуриятини олади.

Сизнинг ҳолатга дилерлик эмас, агентлик шартномаси кўпроқ мос келади. У воситачилик шартномасининг шакли бўлиб, топшириқ шартномаси (ФКнинг 817-моддаси) ва воситачилик шартномаси (ФКнинг 832-моддаси) элементларини ўз ичига олади. Агентлик шартномаси бўйича бир тараф (агент) иккинчи тарафнинг (принципал) топшириғи бўйича ўз номидан, бироқ принципал ҳисобидан ёхуд принципал номидан ва ҳисобидан юридик ва бошқа ҳаракатларни ҳақ эвазига амалга ошириш мажбуриятини олади.

Якка тартибдаги тадбиркорлар телекоммуникациялар операторларига, провайдерларига воситачилик хизматлари кўрсатишига (абонентлар ёки хизматлар кўрсатувчиларга маълумот-ахборот хизмати кўрсатиш, хизмат кўрсатувчиларнинг хизмати учун тўловларни қабул қилиш) рухсат берилган (Рўйхатнинг 72-банди, ВМнинг 7.01.2011 йилдаги 6-сон қарорига 1-илова), бироқ уларнинг телекоммуникациялар тармоқларига хизмат кўрсатиши ва таъмирлаши назарда тутилмаган.

Шу тариқа, якка тартибдаги тадбиркор билан фақат тўловларни қабул қилиш қисмида агентлик шартномаси тузишингиз мумкин.

Агентлик шартномасини тузиш юзасидан айрим тавсияларни берамиз.

 

1. Шартнома предметини, яъни агент бажарадиган хатти-ҳаракатларни белгиланг. Масалан, кўрсатилган кабелли телевидение хизматлари учун тўловлар қабул қилиниши.

 

2. Агент кимнинг номидан ҳаракат қилишини белгиланг. Бунда 2 хил вариант қўлланиши: агент бундай хатти-ҳаракатларни сизнинг номингиздан ҳам, ўз номидан ҳам амалга ошириши мумкин. Биринчи ҳолатда агент тузган битим бўйича барча ҳуқуқларга эга бўласиз ва мажбуриятларни зиммангизга оласиз, иккинчи ҳолатда – буларнинг барига агент эга бўлади. Шартномада агент битимларнинг бир қисмини сизнинг номингиздан, бир қисмини эса ўз номидан бажаришини ҳам назарда тутиш мумкин.

 

3. Шартнома муддатини кўрсатинг. Шартнома муайян муддатга ҳам, амал қилиш муддати кўрсатилмасдан ҳам тузилиши мумкин.

 

4. Агент амалга оширган хатти-ҳаракатлари учун ҳисобот беришини белгиланг. Агент амалга оширган барча хатти-ҳаракатлари учун жавобгар бўлади, шу сабабли ушбу ҳаракатларининг ҳаммаси ҳақида сизни хабардор қилиши шарт. Агент бу ҳисоботларни қандай тартибда ва қайси муддатларда сизга тақдим этишини мустақил равишда белгилайсиз. Шартномада бундай шартлар бўлмаганда агент шартномани бажаришига қараб ёки унинг амал қилиш муддати тугаганда ҳисоботларни тақдим этади. Одатда, агент сизнинг ҳисобингиздан қилган харажатларнинг зарур исбот-далилларини ҳисоботга илова қилади.

 

5. Агентга тўланадиган ҳақ миқдори ва уни тўлаш тартибини белгиланг.

 

6. Ҳуқуқларнинг қандай ҳажми чекланишини белгиланг. Агентлик шартномаси у ёки бу тарафнинг ҳуқуқларини чеклаши мумкин. Мисол учун, агент шартномада кўрсатилган ҳудудда ижро этилиши керак бўлган, ҳудудга тўлиқ ёки қисман мос келадиган шунга ўхшаш агентлик шартномаларини бошқа ташкилотлар билан тузмаслиги шартини назарда тутишингиз мумкин. Худди шунингдек агент ҳам бошқа агентлар билан шунга ўхшаш шартномаларни тузиш ҳуқуқингизни чеклаши мумкин. Бундай шартлар мажбурий бўлмай, тарафларнинг хоҳишига кўра шартномага киритилиши мумкинлигини қайд этиб ўтамиз.

 

7. Ёрдамчи агентлик шартномаси тузилишини назарда тутишингиз мумкин. Агент шартномада кўрсатилган хатти-ҳаракатларни шахсан ёки бошқа шахс (ёрдамчи агент) орқали амалга ошириши мумкин. Бунда ёрдамчи агент учинчи шахслар билан сизнинг номингиздан битимлар тузишга ҳақли эмас, бошқа шахсга ишониб топшириш ҳоллари бундан мустасно. Агар бундай шартни қабул қила олмасангиз, агент барча хатти-ҳаракатларни, ёрдамчи агент хизматларидан фойдаланмай, шахсан бажариши кераклигини шартномада кўрсатишингиз мумкин.

 

8. Агентлик шартномаси бекор қилинадиган ҳолатларни белгиланг. Масалан:

► тарафлардан бирининг номуайян муддатга тузилган (амал қилиш муддати тугаши кўрсатилмаган) шартномани бажаришдан бош тортиши;   

► агентнинг вафот этиши, муомалага лаёқатсиз, муомала лаёқати чекланган ёки бедарак йўқолган деб топилиши;

► агент ҳисобланган якка тартибдаги тадбиркор фаолиятининг тугатилиши.

 

Сабоҳат Султонова, «Norma Online» эксперти.

Прочитано: 1904 раз(а)

Комментарии к статье (1)

Ошибка: Xbb_Tags_Color не найден.Ошибка: Xbb_Tags_A не найден.
2017-08-08 05:19:30, Гость_matluba.boltaboeva@mail.ru:
Если Вы являетесь клиентом компании Norma (подписчиком годового комплекта электронной/печатной версии газет или пользователем программного продукта "Законодательство РУз", заключившим договор на 12 месяцев), Вы можете задать вопросы экономико-правовой тематики,  воспользовавшись Справочной службой «Мы отвечаем»!

В этой теме действует премодерация комментариев.
Вы можете оставить свой комментарий.

info!Оставляя свой комментарий на сайте, Вы соглашаетесь с нашими Правилами их размещения.
Гость_
Антибот:

Если Вы заметили ошибку, выделите фрагмент текста, содержащий ошибку, и нажмите Ctrl+Enter.
Сайт разработан в ООО «NORMA», зарегистрирован в Узбекском агентстве по печати и информации 01.06.2018г.
Регистрационное свидетельство № 0406.
Адрес: Узбекистан, 100105, г. Ташкент, Мирабадский р-н, ул. Таллимаржон, 1/1.
Тел. (998 78) 150-11-72. Call-центр:1172. E-mail: admin@norma.uz
Копирование материалов сайта без согласования с администрацией ресурса запрещено.
© ООО «NORMA», 2007-2024 г. Все права защищены.
18+   Яндекс.Метрика