Кичик корхона чет эллик ҳамкор билан қайта ишлаш (толлинг) бўйича хизматлар кўрсатишга шартнома тузишни режалаштиряпти. Шартномада шўртак қоқ нонлар тайёрлаш назарда тутилган. Бунинг учун чет эллик ҳамкор таъмни хушбўй қилувчи қўшимчалар ва унни импорт қилишни, корхона эса нон ёпиш ва ундан тайёр маҳсулот тайёр лашни режалаштирган. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қайта ишлаш (толлинг) бўйича операцияларни амалга ошириш тартиби тўғрисида низомнинг (АВ томонидан 29.11.2000 йилда 987-сон билан рўйхатдан ўтказилган) 8-бўлимига кўра толлинг контрактига биноан келиб тушган маблағлардан валюта тушуми бир қисмини мажбурий сотиш назарда тутилган.
Башарти толлинг бўйича хизматларни ўз кучи билан ўз ускунасида амалга оширса, кичик корхона валюта тушумининг бир қисмини сотиши керакми?
– Хўжалик юритувчи субъектлар томонидан хорижий валютадаги тушумни мажбурий сотиш тартиби1 3-бандининг “е” кичик бандига кўра микрофирмалар ва кичик корхоналар ўзлари ишлаб чиқарган товарлар (ишлар, хизматлар)ни экспорт қилишдан тушадиган валюта тушуми, табиий газ экспорти ва транзитини амалга оширадиган корхоналардан ташқари бир қисмини мажбурий сотишдан озод қилинадилар.
Эркин алмаштириладиган валютага экспорт қилишда имтиёзлар ва преференцияларни қўллаш мақсадида ўзи ишлаб чиқарган товарларни (ишларни, хизматларни) аниқлаш қоидалари2 5-бандининг бешинчи хатбошисига мувофиқ ўзи ишлаб чиқарган иш (хизмат) деганда корхона томонидан ўз кучи билан бажарилган (кўрсатилган) иш (хизмат) тушунилади. “Ташқи иқтисодий фаолият тўғрисида”ги қонун3
11-моддасининг бешинчи қисмига кўра Ўзбекистон Республикасининг юридик ёки жисмоний шахси томонидан хорижий давлатнинг юридик ёки жисмоний шахси учун ишлар бажариш (хизматлар кўрсатиш), уларнинг бажарилиш (кўрсатилиш) жойидан қатъи назар, ишлар (хизматлар) экспортидир.
Шу тариқа, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида чет эл компанияси билан тузилган пудрат шартномасига асосан буюртмачидан олинган хом ашёни ўз кучи билан қайта ишлаб, ундан тайёр маҳсулот тайёрлаш ва кейин уни буюртмачига бериш билан шуғулланадиган кичик корхона (Фуқаролик кодексининг 632-моддаси) мазкур ишлар ҳақини тўлаш ҳисобига келиб тушган валюта тушумининг бир қисмини мажбурий сотишдан озод қилинган.
____________________________________
1ВМнинг 29.06.2000 йилдаги 245-сон қарори билан тасдиқланган.
2МВ ва ДСҚнинг АВ томонидан 16.02.2011 йилда 2195-сон билан рўйхатдан ўтказилган қарори билан тасдиқланган.
314.06.1991 йилдаги 285-XII-сон. 26.05.2000 йилдаги 77-II-cон Қонун билан тасдиқланган таҳрирда.