МЧЖни 3 нафар жисмоний шахс таъсис этдилар. Уларнинг 2 нафари эр-хотинлардир. Хотин учинчи иштирокчининг (қариндош эмас) имтиёз ҳуқуқини ҳисобга олмасдан, ўз улушини эрига бермоқчи. Қонун ҳужжатлари МЧЖдаги улушнинг эр-хотин ўртасида ўтишининг «соддалаштирилган» тартибини назарда тутадими? Ёки улуш ўтишининг умумий тартибига риоя этилиши керакми?
– «Масъулияти чекланган ҳамда қўшимча масъулиятли жамиятлар тўғрисида»ги Қонун (6.12.2011 йилдаги 310-II-сон) 20-моддасига мувофиқ жамият иштирокчиси жамиятнинг устав фондидаги (устав капиталидаги) ўз улушини ёхуд унинг бир қисмини МЧЖнинг бир ёки бир неча иштирокчисига сотишга ёки ўзга тарзда улар фойдасига воз кечишга ҳақлидир. Бундай битимни тузиш учун, агар МЧЖ уставида бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, жамиятнинг ёки жамият бошқа иштирокчиларининг розилиги талаб қилинмайди.
Улушга (улушнинг бир қисмига) мулк ҳуқуқи бир жисмоний шахс томонидан бошқа жисмоний шахсга олди-сотди, алмаштириш, ҳадя шартномаси ёки ўзга шахсга беришнинг бошқача битимига асосан берилиши мумкин. Бунда шуни ҳисобга олиш лозимки, агар жамият иштирокчисининг улуши тўлиқ тўланмаган бўлса, у фақат тўланган қисмида бошқа шахсга берилиши мумкин.
Қонунда белгиланишича, МЧЖ иштирокчилари жамият иштирокчисининг улушини сотиб олишда имтиёзли ҳуқуқдан, агар жамиятнинг уставида мазкур ҳуқуқни амалга оширишнинг бошқача тартиби назарда тутилган бўлмаса, фақат иштирокчи ўзининг улушини учинчи шахсга, яъни мазкур МЧЖ иштирокчиси бўлмаган шахсга сотиш ниятида бўлсагина, фойдаланадилар.
Шу муносабат билан сизнинг ҳолатингизда МЧЖнинг учинчи иштирокчисида улушни сотиб олишнинг имтиёзли ҳуқуқи юзага келмайди. Агар жамият уставида бошқача қоида белгиланмаган бўлса, эр-хотиннинг бири (МЧЖ иштирокчиси) ўз улушини эр-хотиннинг иккинчисига (мазкур МЧЖ иштирокчисига) сотишга ёки ўз улушини бошқа шахсга беришни бошқача тарзда амалга оширишга ҳақлидир. МЧЖнинг учинчи иштирокчиси ёки жамиятнинг бундай битимни амалга оширишга розилиги талаб қилинмайди.
Улушни айнан эрга беришнинг бирор-бир алоҳида тартиби қонун ҳужжатларида назарда тутилмаган. Чамаси, ҳеч қандай хусусиятларнинг белгиланиши мумкин ҳам эмас, чунки МЧЖда иштирок этиш, унинг устав фонди (капитали)-даги улуш – иштирокчининг шахси билан боғлиқ мулкий ҳуқуқ. Яъни эр-хотиннинг ҳар бири кўриб чиқилаётган вазиятда МЧЖнинг мустақил иштирокчиси ҳисобланади ва МЧЖ устав капиталидаги улушни эр-хотиннинг бошқасига бериш умумбелгиланган тартибда амалга оширилади.
Елена ЕРМОХИНА,
эксперт-юристимиз.
