Бизнинг МЧЖ 2018 йил 19 июлда рўйхатдан ўтказилган. Янги муассис билан ХК сифатида қайта рўйхатдан ўтказилди, СТИР ўзгартирилмай қолдирилди. Муассис устав фондини кўпайтириш ҳисобига нотурар жойни (омборлар) киритмоқчи. Муассиснинг қарорида омборларнинг қиймати кадастр қийматидан кўра камроқ қилиб кўрсатилган.
1. Мол-мулк солиғи қайси қийматдан: кадастр ёки ҳисобдаги қиймати бўйича ҳисобланади?
2. Биз МЧЖ ўрнига ХК сифатида қайта ташкил этилган бўлсак, корхонамиз мол-мулк солиғидан 2 йилга озод қилиш бўйича имтиёзга эга бўладими?
|
1 |
Кўчмас мулкнинг ўртача йиллик қолдиқ қиймати мол-мулк солиғининг солиқ солинадиган базаси ҳисобланади. Қолдиқ қиймати мол-мулкнинг бошланғич (тикланиш) қиймати билан солиқ тўловчининг ҳисоб сиёсатида белгиланган усуллардан фойдаланилган ҳолда ҳисоблаб чиқилган амортизация ҳажми ўртасидаги фарқ сифатида аниқланади (Солиқ кодексининг 267-моддаси).
Бошланғич қиймат – асосий воситаларни тиклаш (қуриш ва қуриб битказиш) ёки харид қилиш бўйича қилинган харажатларнинг қиймати, шу жумладан:
● тўланган ва қопланмайдиган солиқлар (йиғимлар);
● етказиб бериш ва монтаж қилиш, ўрнатиш, ишга тушириш;
● активни ундан мақсадга мувофиқ фойдаланиш учун ишчи ҳолатига келтириш билан бевосита боғлиқ бўлган исталган бошқа харажатлар (АВ томонидан 20.01.2004 йилда 1299-сон билан рўйхатдан ўтказилган 5-сон БҲМСнинг 3-банди «д» кичик банди).
Мулкдор хусусий корхонанинг устав фондига ўзи киритадиган мол-мулкни мустақил баҳолайди («Хусусий корхона тўғрисида»ги Қонуннинг 12-моддаси).
Асосий воситангиз – кўчмас мулк (омборлар) мулкдор баҳолаган бошланғич қиймати бўйича кирим қилинади. Тегишинча, мол-мулк солиғини бухгалтерия ҳисоби маълумотларидан келиб чиқиб ҳисоблайсиз.
Тавсия этамиз: Мулкдорнинг баҳолаши билан кадастр қиймати ўртасидаги фарқ катта бўлса, мулкдор киритаётган мол-мулкнинг бозор қийматини аниқлаш учун баҳоловчи компанияни таклиф қилганингиз маъқул. Сўнг корхонада ушбу кўчмас мулкни қайси қийматда ҳисобга олиш ҳақида қарор қабул қиласиз.
|
2 |
Янги ташкил этилган корхоналар давлат рўйхатидан ўтказилган пайтдан эътиборан 2 йил мобайнида мол-мулк солиғини тўлашдан озод қилинган. Мазкур имтиёз қайта ташкил этилган юридик шахслар негизида ташкил этилган корхоналарга нисбатан қўлланилмайди (Солиқ кодексининг 269-моддаси 2-қисми 4-банди).
Корхонани қайта ташкил этиш унинг муассислари (иштирокчилари)нинг қарорига мувофиқ амалга оширилиши мумкин. Қайта ташкил этиш шаклларидан бири – ўзгартириш – янги вужудга келган юридик шахсга қайта ташкил этилган юридик шахснинг барча ҳуқуқлари ва мажбуриятларини бериш йўли билан корхонанинг ташкилий-ҳуқуқий шаклини ўзгартириш (АВ томонидан 27.06.2005 йилда 1484-сон билан рўйхатдан ўтказилган 23-сон БҲМСнинг 4, 5-бандлари).
Солиқ кодекси 269-моддасининг имтиёз қўлланишини чекловчи нормаси фақат янги вужудга келган юридик шахсга, яъни янги СТИРга эга янги солиқ тўловчига нисбатан қўлланади деган хулосага келиш мумкин.
Расмий нуқтаи назардан корхонангиз қайта ташкил этилгач – МЧЖдан ХКга ўзгартирилгач, имтиёзга бўлган ҳуқуқни йўқотгандек кўринади. Бироқ бу ҳолда янги юридик шахс юзага келмаган. Тегишинча, корхонангиз солиқ тўловчи сифатида аввалги СТИР билан аввалги юридик шахслигича қолган. Яъни 2018 йил июлда ташкил этилган корхона мулкдор алмашганидан кейин ҳам – 2020 йил июнгача мол-мулк солиғи бўйича имтиёздан фойдаланишга ҳақли.
Жавобни «Norma» МЧЖ экспертлари тайёрладилар.
