Давлат божхона қўмитасининг қарори билан (АВ томонидан 30.01.2013 йилда 2419-сон билан рўйхатдан ўтказилган) Импорт қилинадиган товарларни божхонада расмийлаштиришда даврий божхона декларациясини тақдим этиш тартиби тўғрисида низом тасдиқланди.
Даврий божхона декларацияси (кейинги ўринларда – ДБД) мунтазам равишда бир неча туркумлар билан импорт қилинадиган айни бир хил товарларни эркин муомалага чиқариш режимида расмийлаштирилади. Қуйидаги товарларнинг расмийлаштируви жараёнида ДБД қўлланилмайди:
олиб кириш тақиқланган;
лицензиялар бўйича импорт қилинадиган;
ваколатли органларнинг рухсатномаси талаб қилинадиган (мувофиқлик, гигиена, ветеринария сертификатлари ва импорт карантин рухсатномаси бундан мустасно).
ДБДни расмийлаштириш учун бир қатор шартларни бажариш талаб қилинади. Олиб кириладиган товарлар қуйидаги талабларга жавоб бериши керак: келиб чиқиш мамлакати, жисмоний хоссалари, сифати, ишлаб чиқувчиси, ТИФ ТН коди бир бўлиши; битта ташқи савдо шартномаси доирасида, бир хил шартларда, бир юк жўнатувчидан бир юк қабул қилувчига 60 календарь кун мобайнида бир мартадан кўп олиб ўтилиши. Декларантда божхона тўловларидан қарздорлик ва улар бўйича пенялар, ушбу тўловлар бўйича кечиктириб ва бўлиб-бўлиб тўлаш имтиёзи берилганлиги учун фоизлар ҳамда божхона қоидаларини бузганлиги учун жарималар бўлмаслиги керак.
Товарларнинг даврий расмийлаштируви божхона постида икки босқичда амалга оширилади.
Биринчи босқичда БЮД бланкалари ёки электрон шаклда ДБД олиб келинган дастлабки товарлар туркумининг шартномада кўрсатилган умумий миқдорига расмийлаштирилади. Декларант божхона постига зарур ҳужжатларни тақдим этади (шу жумладан электрон рақамли имзо қўйилган «Товарларни электрон декларациялаш» автоматлаштирилган тизими орқали), ДБДга «ПЕ» белгиси қўйилади ва декларациянинг амал қилиши тугайдиган кун кўрсатилади. Бунда декларант шартномага кўра товарларнинг барча туркумлари учун божхона тўловларини тўлайди, бу эса ДБДда кўрсатилади. Товарларнинг ҳар бир туркуми божхона кўригидан ўтказилади. Келгусида ҳар бир товарлар туркумининг назорати ва ҳисобини юритиш учун божхона кўриги далолатномаси, транспорт ва товар кузатув ҳужжатларининг нусхалари, тегишли сертификатлар ва рухсатномалар божхона пости йиғма жилдида сақланади. Товарларнинг ҳар бир келиб тушишида ДБДда товарнинг тартиб рақами, ТИФ ТН коди, миқдори ва божхона кўриги далолатномаси тартиб рақами қайд этиб борилади ва улар мансабдор шахснинг шахсий рақамли муҳри ва божхона постининг тегишли штампи билан тасдиқланади.
Иккинчи босқичда тўлиқ божхона юк декларацияси (кейинги ўринларда – БЮД) расмийлаштирилиб, «ПЕ дан кейинги декларациялаш» белгиси ёзилади. Уни тақдим этиш муддати 60 календарь кундан ошмаслиги лозим. Божхона тўловлари суммасини ҳисоблашда, БЮДда ДБД қабул қилинган кунда амалда бўлган божхона тўловлари ставкалари ва хорижий валюталар курси қўлланилади. Агар тақдим этилган ҳужжатлардаги маълумотларга аниқлик киритиш натижасида ҳисобланган божхона тўловлари суммаси ДБДда кўрсатилган тўловлар суммасидан ортадиган бўлса, уларни декларант қўшимча тўлайди, камайиш ҳолатларида эса божхона органи ўртадаги фарқни тўловчига қайтаради ёки декларантнинг хоҳишига кўра уни кейинги тўловлар ҳисобига киритади.
Тўлиқ БЮД қуйидаги ҳолларда расмийлаштирилмайди:
ДБДда кўрсатилмаган товарлар келганда;
қолган товарлар туркуми олиб кирилганда дастлабки товарлар туркумини божхона расмийлаштирувидан ўтказишда кўрсатилмаган, иқтисодий сиёсат чоралари қўлланилишига таъсир кўрсатувчи ҳужжатлар тақдим этилган тақдирда;
дастлабки товарлар туркумини расмийлаштиришда иқтисодий сиёсат чоралари қўлланилишига асос бўлган ҳужжатларни қолган туркум товарларини олиб киришда тақдим этмаганда.
Мазкур ҳолатларда янги БЮД 15 кун ичида тақдим этилади.
Сардор ЖУМАШОВ,
эксперт-юристимиз.
