Тақиқларга қарамай, бизнинг тўққиз қаватли уйимизда катта қайта қуриш тўхтамаяпти. Қўшнилар доимо ўз квартираларида ниманидир қайта қуришади: деворларни бузишади, кўпинча конструктив ечимларни, муҳандислик коммуникациялари схемасини ва бошқаларни бузишади. Аксарият ҳолларда бу қайта қуриш ва қайта режалаштириш учун ваколатли органларнинг рухсатисиз амалга оширилади. Аҳоли бундай ўзбошимчалик қўшниларнинг умумий мол-мулкига зарар етказиши, қайта қурувчиларнинг ўзлари учун ҳам, уйнинг бошқа аҳолиси учун ҳам хавф туғдириши мумкинлигини ўйламайди. Бу масала қонун билан қандай тартибга солинган?
– «Кўп квартирали уйларни бошқариш тўғрисида»ги Қонуннинг 19-моддасида ККУдаги жойларнинг мулкдорлари мажбуриятлари белгиланган.
ККУдаги жойларнинг мулкдорлари қуйидагиларга мажбур:
• ўзига мулк ҳуқуқи асосида тегишли бўлган жойларнинг, умумий мол-мулк қисмларининг бут сақланишини таъминлаш;
• жойларни қайта қуриш ва қайта режалаштиришни фақат жойнинг қулайлигини ошириш мақсадида, бинонинг ва муҳандислик коммуникацияларининг конструктив схемасини бузмаган ҳолда, бинонинг, муҳандислик коммуникацияларининг олд томони ва ташқи кўриниши архитектурасини ёмонлаштирмаган ҳолда амалга ошириш.
Қуйидагиларга йўл қўйилмайди:
• умумий мол-мулкнинг, шунингдек бошқа ҳар қандай мулкдор мол-мулкининг бузилишига ёки хавфга дучор этилишига;
• тегишли рухсатномасиз ҳар хил иморатлар ва иншоотларни ўзбошимчалик билан тиклашга;
• жойларни қайта қуриш ва қайта режалаштириш бўйича кўп квартирали уйнинг конструктив қисмлари таянч қобилиятини ҳамда зилзилага бардошлилигини бузадиган ишларни ўзбошимчалик билан амалга оширишга.
Агар мулкдор ёки у билан бирга яшовчи шахслар бошқа мулкдорларнинг мол-мулкига ёхуд умумий мол-мулкка зарар етказган бўлса, улар етказилган зарарнинг ўрнини қоплаши шарт.
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 159-моддасида белгиланишича, кўп квартирали уйлардаги таянч ва (ёки) тўсиқ конструкцияларни қонунчиликни ҳамда техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларни бузган ҳолда ўзгартириш ва (ёки) реконструкция қилиш, шу жумладан кўп квартирали уйларда ва кўп квартирали уйларга туташ ер участкаларида ўзбошимчалик билан иморатлар (иншоотлар) қуриш ишларини амалга ошириш – фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 баравари, мансабдор шахсларга эса – 100 баравари миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.
Ушбу модданинг учинчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликни (тўсиқ конструкцияларга оид қисмида) биринчи марта содир этган шахс, агар у кўп квартирали уйдаги тўсиқ конструкцияларнинг амалга оширилган ўзгартирилишини ёки уларни реконструкция қилиш туфайли йўл қўйилган бузилишларни, кўп квартирали уйга туташ ер участкасида ўзбошимчалик билан қурилган иморатларни (иншоотларни), шунингдек уларнинг оқибатларини ихтиёрий равишда бартараф этса, жавобгарликдан озод этилади.