Ёрдамчи пудрат қурилиш ташкилотида (ЯСТ тўловчиси) 20 киши, шу жумладан 10 нафар қурувчи ишчи, 5 нафар бўёқчи, 3 нафар сантехник, 2 нафар электрик ишлайди. Апрель–май ойларида бажарилган ишлар далолатномасига кўра барча ишчилар ишлаган. Июнда фақат 10 нафар қурувчи ишчи ишлаган, қолган 10 нафар ишчи учун иш ҳажми бўлмаган. Июнь ойининг якунларига кўра барча ишчиларга иш ҳақи ва тегишинча ЯИТ, суғурта бадаллари, ЖШДС ва ШЖБПҲ ҳисобланган.
Қурилиш ташкилотида унинг айбисиз бекор туриб қолганда ходимнинг меҳнатига ҳақ тўлаш бўйича харажатларни қайси ҳисобвараққа (2010 ёки 9430) киритиш керак?
Р.Расулов,
бухгалтер.
– Ишчиларга уларнинг айбисиз бекор туриб қолганликлари учун қўшимча тўловлар суммалари ишларнинг ишлаб чиқариш таннархига (2010-ҳисобварақ) киради.
Бекор туриб қолиш – ишчилар корхонада бўлган, бироқ ишлаб чиқариш жараёнига жалб этила олмайдиган ишдаги мажбурий танаффуслар вақти. Цех, корхона ишчилари ва раҳбарлари ҳам, материаллар, энергия ва ҳ.к. ташқи етказиб берувчилари ҳам бекор туриб қолишда айбдор бўлишлари мумкин.
Ишчининг айбисиз бекор туриб қолинган вақтда унинг ўртача иш ҳақи сақланади (Меҳнат кодексининг 159-моддаси).
Ишлаб чиқаришдаги ички сабабларга кўра бекор туриб қолганлик учун қўшимча тўловларнинг суммаларини Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисидаги низомнинг (ВМнинг 5.02.1999 йилдаги 54-сон қарори билан тасдиқланган) 1.5.5-бандига кўра умумишлаб чиқариш харажатларига киритиш мумкин.
Аввал бу суммалар 2510-«Умумишлаб чиқариш харажатлари» ҳисобварағида ҳисобга олинади, сўнгра 2010-«Асосий ишлаб чиқариш» (ёки 2310-«Ёрдамчи ишлаб чиқариш») ҳисобварағи дебетига ҳисобдан чиқарилади. Алоҳида ҳисоб объектлари ўртасида умумишлаб чиқариш харажатларини тақсимлаш тартиби корхонанинг ҳисоб сиёсатида белгиланади.
Ишчининг айбисиз бекор туриб қолганлик учун ҳақ тўлаганда ўртача иш ҳақи кейинги 2 календарь ойидаги ўртача ойлик иш ҳақидан келиб чиқиб белгиланади (Ўртача ойлик иш ҳақини ҳисоблаб чиқариш тартибининг 5-банди, ВМнинг 11.03.1997 йилдаги 133-сон қарорига 6-илова).
Ишчининг айбисиз бекор туриб қолинган вақт учун ҳақ тўлаш ишланмаган вақт учун ҳақ тўлашга киради (Солиқ кодексининг 175-моддаси 8-банди) ва унга ЖШДС солинади. Ушбу тўловлар Солиқ кодексининг 307-моддасига кўра ЯИТ ва суғурта бадаллари бўйича солиқ солинадиган базага киритилади.
Анжелика НАМ,
«Norma Online» эксперти.
