Мен баннер реклама ва реклама мақолаларини жойлаштириш ҳисобига озроқ фойда олиш учун ахборот сайти ташкил этмоқчиман. Рекламага банкдаги ҳисобрақамга пул ўтказиш йўли билан ҳақ тўланиши режалаштириляпти. Хусусий тадбиркорлар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари рўйхатидан ушбу фаолият билан юридик шахс ташкил этмасдан шуғулланиш мумкинлигини тушундим.
Реклама тайёрлаш ва жойлаштириш бўйича хусусий тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш чоғида қандай солиқлар тўланади? Солиқлар нимадан ҳисоблаб чиқарилади: умумий тушумданми ёки соф фойдаданми? Агар бир ой мобайнида фойда олинмаган бўлса, мазкур ҳолда қандай йўл тутилади?
А.Желтухин,
олий ўқув юрти ўқитувчиси.
– Якка тартибдаги тадбиркор (ЯТТ) сифатида рўйхатдан ўтказилган жисмоний шахслар улар амалга оширадиган тадбиркорлик фаолияти учун белгиланган ставкаларда қатъий белгиланган солиқ тўловчилардир. Унинг суммаси ой учун энг кам иш ҳақи (ЭКИҲ) миқдорида ўлчанади ва умумий тушум ёки соф фойда ҳажмига боғлиқ эмас.
Қатъий белгиланган солиқни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби Солиқ кодексининг 375-моддаси билан белгиланган. У белгиланган ставкаларда солиқ тўловчи тадбиркорлик фаолиятининг тури ва уни амалга ошириш жойига боғлиқ ҳолда, у календарь ойда ишлаган кунлар сонидан қатъи назар тўланади.
Хусусий тадбиркорлар юридик шахс ташкил этмасдан шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари рўйхатида (ВМнинг 7.01.2011 йилдаги 6-сон Қарорига 1-илова) реклама тайёрлаш ва жойлаштириш бошқа фаолият турларига киритилади.
Президентнинг 4.12.2014 йилдаги ПҚ-2270-сон Қарорига 12-илова билан 2015 йилга қатъий белгиланган солиқнинг қуйидаги ойлик ставкалари тасдиқланган:
Тошкент шаҳрида – ЭКИҲнинг 2 баравари;
Нукус шаҳри ва вилоят бўйсунувидаги шаҳарларда – ЭКИҲнинг 1,5 баравари;
бошқа аҳоли пунктларида – ЭКИҲнинг 1 баравари.
Улар ҳақиқатда ишланган кунлар ёки хизматлар реализациясидан тушум суммасига боғлиқ эмас. Қатъий белгиланган солиқ ставкалари йил бошида – 2015 йил 1 январда белгиланган ЭКИҲ (118 400 сўм)дан келиб чиқиб белгиланади ва йил мобайнида ЭКИҲ ўзгарган тақдирда қайта кўрилмайди.
ПҚ-2270-сон Қарорга 12-илова изоҳига мувофиқ жисмоний шахс:
а) бир нечта фаолият тури билан шуғулланса, ҳар бир фаолият тури учун алоҳида-алоҳида солиқ тўлайди;
б) тадбиркорлик фаолиятини ижарага олинган ускуналар ва бинода амалга оширса, яшаш жойидаги солиқ органига ижарага берувчи тўғрисида маълумотнома (ахборот) тақдим этиши керак;
в) давлат рўйхатидан ўтказилмаган жойда тадбиркорлик фаолиятини амалга оширса, солиқни рўйхатдан ўтказилган жойда ва фаолиятни ҳақиқатда амалга ошираётган жойда белгиланган ставкалар орасида энг юқори ставка бўйича рўйхатдан ўтказилган жой бўйича тўлайди.
Жисмоний шахс тадбиркорлик фаолиятини ЯТТ сифатида давлат рўйхатидан ўтказилмай амалга оширганлиги далиллари аниқланганда солиқ органлари бир вақтда тегишли фаолият тури учун белгиланган қатъий белгиланган солиқнинг йиллик суммасини ундирадилар.
Қатъий белгиланган солиқ ҳар ойда, тадбиркорлик фаолияти амалга оширилган ойнинг 25-кунидан кечиктирмай, хусусий тадбиркор давлат рўйхатидан ўтказилган жойда белгиланган ставкаларда тўланади. Янги рўйхатдан ўтказилган ЯТТ уни хусусий тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтказилган ойдан кейинги ойдан бошлаб тўлай бошлайди.
Маълумот учун! Касб-ҳунар коллежлари битирувчилари учун имтиёзлар назарда тутилган. Улар коллежни битирганидан кейин 12 ой мобайнида ЯТТ сифатида давлат рўйхатидан ўтказилган тақдирда улар рўйхатдан ўтказилган санадан бошлаб 6 ой муддатга қатъий белгиланган солиқни тўлашдан озод этиладилар. Бунда улар ЯТТ сифатида давлат рўйхатидан ўтказилган пайтдан бошлаб 12 ой мобайнида фаолиятни тўхтатган ҳолда қатъий белгиланган солиқ фаолият амалга оширилган бутун давр учун тўланади.
Қатъий белгиланган солиқ фойда олган ёки олмаганлигингиздан қатъи назар тўланади.
Зарурат бўлганда хусусий тадбиркор Солиқ кодексининг 373-моддасига амал қилиб, фаолиятни муайян муддатга тўхтатиб қўйиши мумкин. Бунинг учун у рўйхатдан ўтказувчи органга тегишли ариза бериши ва бир вақтнинг ўзида давлат рўйхатидан ўтганлик гувоҳномасини топшириши керак.
Солиқ органлари олган, рўйхатдан ўтказувчи орган тақдим этган ЯТТ фаолиятини вақтинча тўхтатиш тўғрисидаги ахборот фаолиятни амалга оширмайдиган даврда қатъий белгиланган солиқ ҳисоблаб ёзишни тўхтатиб қўйиш учун асос ҳисобланади.
Сизни қизиқтирадиган фаолиятни амалга ошириш чоғида, солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатларидан ташқари, қуйидагиларга амал қилиш лозим:
● «Реклама тўғрисида»ги Қонун (25.12.1998 йилдаги 723-I-сон);
● ВМнинг «Реклама тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунини амалга ошириш чора-тадбирлари ҳақида»ги Қарори (26.06.2000 йилдаги 243-сон);
● Рекламани жойлаштириш тўғрисида низом*.
Анжелика НАМ,
«Norma Profi» эксперти.
*Монополиядан чиқариш ва рақобатни ривожлантириш давлат қўмитасининг АВ томонидан 6.04.2001 йилда 1024-сон билан рўйхатдан ўтказилган қарори билан тасдиқланган.
