Мерос қолдирувчининг вафотидан кейин хусусий корхона мерос бўлиб қолди. Унинг балансида автомобиль бор. Ягона ворис ушбу автомобилни мерос қилиб олиши мумкинми?
Газетхон.
– Йўқ, ололмайди. Буни тартиб билан тушунтирамиз.
Фуқаролик кодекси (ФК)нинг 1113-моддасига кўра мерос очилган пайтда мерос қолдирувчига тегишли бўлган, унинг ўлимидан кейин ҳам бекор бўлмайдиган барча ҳуқуқ ва мажбуриятлар мерос таркибига киради. «Хусусий корхона тўғрисида»ги Қонуннинг (11.12.2003 йилдаги 558-II-сон) 27-моддаси хусусий корхона мулкдорига хусусий корхонани шу жумладан васият қилиб қолдириш йўли билан ҳам бошқа шахсга ўтказиш ҳуқуқини беради.
ФКнинг 1152-моддасида айтилишича, агар мерос таркибига кирадиган корхонанинг меросни қабул қилиб олган барча меросхўрлари келишувида бошқача тартиб белгиланган бўлмаса, бундай мерос натура ҳолида тақсимланмайди ва меросхўрларга тегишли бўлган улушларга мувофиқ уларнинг умумий улушли мулкига айланади.
Тегишинча, хусусий корхона мерос таркибига кириши мумкин. Бунда корхонани натура ҳолида, яъни унинг таркибий қисмларини (бино, ускуна, хом ашё, транспорт ва ҳоказо) қисмларга тақсимлаш амалга оширилиши мумкин эмас.
ФК 1116-моддасининг меъёрларидан келиб чиқилганда мерос қолдирувчи деб вафот этган ёки суднинг қарорига кўра қонун билан белгиланган тартибда вафот этган деб эълон қилинган жисмоний шахс эътироф этилади. Юридик шахс мерос қолдирувчи бўлолмайди.
Хусусий корхона балансида турган транспорт воситаси мерос қолдирувчи жисмоний шахснинг эмас, балки хусусий корхона – юридик шахснинг мулкидир. Бундан корхонанинг транспорт воситаси мерос қолдирилиши мумкин эмаслиги келиб чиқади.
Меросхўрга хусусий корхонанинг ўзини мерос қилиб қабул қилишни тавсия этамиз. Кейинчалик меросхўр хусусий корхона мулкдори сифатида ҳаракат қилиб, корхона томонидан транспорт воситасини мулкдор фойдасига ўтказиш тўғрисида тегишли қарор қабул қилиши ва транспорт воситасига доир мулк ҳуқуқини расмийлаштириши мумкин бўлади.
