Мен сотишлар бўйича менежер бўлиб ишлайман. Вазифам харидорларда юзага келадиган барча саволлар бўйича уларга маслаҳатлар бериш ва янги мижозларни излашдан иборат. Шу сабабли менга жуда тез-тез ўзимнинг уяли телефонимга қўнғироқлар қилишади ҳамда мен ҳам бўлғуси мижозларга қўнғироқ қилиб тураман. Уяли алоқа хизматларига ўзим тўлайман. Мен раҳбариятдан ушбу хизматлар учун ва ўз телефоним амортизацияси учун харажатларни қоплашини талаб қилишга ҳақлиманми?
Осман Т., менежер.
– Меҳнат кодексининг (МК) 173-моддасига кўра иш берувчининг розилиги билан ва унинг манфаатлари йўлида ходим ўзига тегишли мол-мулкдан фойдаланганда транспорт воситаларининг амортизацияси ва улардан фойдаланганлик учун қилинган харажатлар, шунингдек асбобларнинг, техник воситаларнинг ёки ўзга мол-мулкнинг амортизацияси иш берувчи ҳисобидан тўланиши лозим. Ана шу харажатларни тўлашнинг миқдори ва тартиби жамоа шартномасида, агар у тузилмаган бўлса, ходим билан иш берувчи ўртасидаги келишувга биноан белгилаб қўйилади.
Шу тариқа сиз ўз мобил телефонингиздан хизмат мақсадларида фойдаланганлик учун, агар у иш берувчининг розилиги билан амалга оширилган бўлса, жамоа шартномасида ёки сизнинг ҳолатингизда яхшиси тарафларнинг келишуви билан белгиланган тартиб ва миқдорларда қоплашларини талаб қила оласиз.
Агар бундай розилик олинмаган бўлса ёки тарафларнинг келишуви билан мобил телефон амортизациясини қоплаш ва уяли алоқа хизматларига ҳақ тўлашнинг тартиби ва миқдори белгиланмаган бўлса, сиз иш берувчига мазкур масалаларни кўриб чиқиш тўғрисида ариза билан мурожаат қилишга ҳақлисиз.
Бироқ, шуни ҳисобга олиш лозимки, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 37-моддасининг биринчи қисми ва МК 16-моддасининг биринчи қисмига мувофиқ ҳар бир шахс меҳнат қилиш, эркин иш танлаш, ҳаққоний меҳнат шартлари асосида ишлаш ва қонунда белгиланган тартибда ишсизликдан ҳимояланиш ҳуқуқига эгадир. Бундан ташқари, кўпинча меҳнат шартномалари ёки локал меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларда иш берувчининг ходимни ўз бевосита лавозим вазифаларини бажариши учун зарур бўлган техник воситалар билан таъминлаш мажбурияти қайд этилган.
Шу боис сиз корхонангизда амал қиладиган локал ҳуқуқий ҳужжатлар билан жиддий танишиб чиқишингиз, меҳнат шартномаси шартларини ўрганишингиз ва иш берувчига, агар у лавозим вазифаларингизни бажариш учун зарур бўлса, сизни телефон қурилмаси билан таъминлаши талаби билан мурожаат қилишингиз керак. Иш берувчи ёки мобил телефон харид қилиб, алоқа хизматларига ҳақ тўлаши ёки шаҳар АТС тармоғига уланган стационар телефон ўрнатиб бериши мумкин. Акс ҳолда у шахсий телефонингиздан хизмат мақсадларида фойдаланишга мажбур қилишга ҳақли эмас.
Алексей НИЯЗМЕТОВ, юрист.
