Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида

Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори

Мамлакатимизда коррупцияга қарши курашиш тизимини комплекс такомиллаштириш, коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни содир этиш сабаб ва омилларини аниқлаш ҳамда бартараф этиш, жамият ва давлат ҳаётининг барча соҳаларида коррупциянинг олдини олишга, унга қарши курашишга қаратилган кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилмоқда.

Шу билан бирга, ҳуқуқни қўллаш амалиёти қонунчилик ҳужжатларида коррупцияга шароит яратувчи нормаларни аниқлаш ва бартараф этиш тизимининг сифати ва самарадорлигини ошириш чораларини кўришни тақозо этмоқда.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш тизимини янада такомиллаштириш мақсадида:

1. Адлия вазирлиги томонидан тегишли вазирлик ва идоралар билан биргаликда қурилиш, соғлиқни сақлаш, олий таълим ва давлат харидлари соҳаларини тартибга солувчи 226 та қонунчилик ҳужжатлари коррупцияга қарши экспертизадан ўтказилганлиги ва натижасига кўра ушбу ҳужжатларнинг 75 тасида 302 та коррупциявий омиллар аниқланганлиги маълумот учун қабул қилинсин.

Қурилиш, соғлиқни сақлаш, олий таълим ва давлат харидлари соҳаларидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш натижасида аниқланган коррупциявий омилларни бартараф этиш бўйича «йўл харитаси» 1-иловага** мувофиқ тасдиқлансин.

2. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталари, Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгаши, Адлия вазирлиги ва Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни «коррупциядан холи қонунчилик» тамойили асосида ишлаб чиқиш ҳамда қуйидагиларни назарда тутувчи коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш тартибини жорий этиш тўғрисидаги таклифи маъқуллансин:

амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни босқичма-босқич тўлиқ коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказишга жамоатчилик, илмий ташкилотлар ва мустақил экспертларни кенг жалб қилиш;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини ишлаб чиқишда ишлаб чиқувчи томонидан коррупциявий омилларни аниқлаш бўйича намунавий шаклдаги саволнома (кейинги ўринларда – чеклист) тўлдирилиши ва лойиҳа қабул қилингунига қадар бўлган барча босқичларда унга илова қилиниши;

чеклист тўлдирилмаган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари адлия органлари томонидан ҳуқуқий экспертизадан ўтказилмаслиги ва ишлаб чиқувчига қайтарилиши;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларида адлия органлари томонидан аниқланган коррупциявий омиллар тегишли давлат органлари ва ташкилотлари фаолиятини баҳолашнинг асосий мезонларидан бири этиб белгиланиши.

3. Қуйидагилар:

2022–2026 йилларда амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режа-графиги 2-иловага** мувофиқ;

2021 йилда амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режаси 3-иловага** мувофиқ тасдиқлансин.

Белгилансинки, 2022 йилдан бошлаб ҳар йили 20 январга қадар амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режаси Вазирлар Маҳкамаси қарори билан тасдиқланади.

Бунда, ушбу режага коррупция даражаси нисбатан юқори бўлган ижтимоий-иқтисодий муносабатларни тартибга солувчи, шу жумладан жамоатчилик ўртасида кенг муҳокамага сабаб бўлган қонунчилик ҳужжатлари биринчи навбатда киритилади.

4. 2022 йил 1 январдан бошлаб илмий ташкилотлар ва олий таълим муассасалари вакиллари ҳамда жисмоний шахслар – мустақил экспертларга норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши илмий ва мустақил экспертизадан ўтказиш ҳуқуқи берилсин.

Шундай тартиб ўрнатилсинки, унга мувофиқ:

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши илмий ҳамда мустақил экспертизадан ўтказиш Қонунчилик ҳужжатлари ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш бўйича экспертлар реестрига (кейинги ўринларда – Экспертлар реестри) киритилган жисмоний шахслар томонидан, уларнинг ўз маблағлари ва (ёки) буюртмачилар маблағлари ҳисобидан амалга оширилади;

Экспертлар реестри Адлия вазирлиги томонидан юритилади;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши илмий ва мустақил экспертизадан ўтказиш натижалари бўйича тузилган хулосалар тегишли давлат органлари ва ташкилотлари томонидан мажбурий кўриб чиқилади ҳамда уларни кўриб чиқиш натижалари бўйича тузилган маълумотнома экспертиза ўтказган шахслар ва Адлия вазирлигига юборилади.

Адлия вазирлиги (Р.Давлетов) уч ой муддатда Экспертлар реестрини шакллантириш ва юритиш, коррупцияга қарши илмий ва мустақил экспертизани амалга оширадиган шахсларга қўйиладиган талабларни ишлаб чиқсин ва белгиланган тартибда тасдиқласин.

5. Инновацион ривожланиш вазирлиги (И.Абдурахмонов) илмий-тадқиқот лойиҳаларини амалга ошириш учун давлат буюртмасини шакллантиришда норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш билан боғлиқ лойиҳаларни инобатга олсин ҳамда уч ой муддатда қуйидаги йўналишларда илмий-тадқиқот лойиҳалари, шу жумладан мақсадли илмий-тадқиқот лойиҳалари танловини эълон қилсин:

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш билан боғлиқ муаммоларнинг илмий ечими ҳамда ушбу фаолият самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган таклифларни ишлаб чиқиш;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш натижасида аниқланган коррупциявий омилларни бартараф этиш бўйича илмий асосланган комплекс ечимларни ишлаб чиқиш.

6. Олий Мажлис ҳузуридаги Нодавлат нотижорат ташкилотларини ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтларини қўллаб-қувватлаш жамоат фондига 2022 йилдан бошлаб норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши илмий ва мустақил экспертизадан ўтказиш бўйича энг яхши таклифларнинг давлат гранти танловларини ўтказиш тавсия этилсин.

7. Белгилансинки, 2022–2026 йилларда амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режа-графигига (кейинги ўринларда – Режа-график) асосан ишларни ташкил этишда:

а) давлат органлари ва ташкилотлари амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказади, натижалари бўйича тўлдирилган чеклист ҳамда аниқланган коррупциявий омилларни бартараф этиш юзасидан таклифларни Адлия вазирлигига киритади;

б) Адлия вазирлиги:

давлат органлари ва ташкилотлари томонидан коррупцияга қарши экспертиза ўтказиш натижалари бўйича тақдим этилган чеклист ва таклифларни умумлаштиради ҳамда аниқланган коррупциявий омилларни бартараф этиш бўйича «Йўл харитаси»ни ишлаб чиқади;

қоида тариқасида, ҳар ярим йилда амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш ҳолатини таҳлил қилиш натижалари бўйича таҳлилий маълумотни Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ва Вазирлар Маҳкамасига киритади;

тегишли давлат органлари ва ташкилотлари билан биргаликда ҳар йили 15 декабрга қадар амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш натижасида аниқланган коррупциявий омилларни бартараф этиш бўйича «Йўл харитаси» ҳамда Режа-графикда белгиланган соҳалар доирасида кейинги йил учун амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режасини ишлаб чиқади ва Вазирлар Маҳкамасига киритади;

в) Вазирлар Маҳкамаси ҳар йили 20 январга қадар Режа-графикда белгиланган соҳалар доирасида амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режаси ва коррупциявий омилларни бартараф этиш бўйича «Йўл харитаси»ни тасдиқлайди.

8. Шундай тартиб ўрнатилсинки, унга мувофиқ:

Режа-графикда белгиланган соҳалар доирасида амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни тааллуқлилиги бўйича тегишли давлат органлари ва ташкилотлари коррупцияга қарши экспертизадан ўтказади;

Режа-графикда белгиланган соҳалар доирасида амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш ишларининг сифатли ва тўлиқ бажарилишини таъминлаш мақсадида Адлия вазирлиги томонидан давлат органлари ва ташкилотлари ходимлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, илмий доиралар ва мустақил экспертлардан иборат Амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш бўйича махсус ишчи гуруҳ (кейинги ўринларда – Махсус ишчи гуруҳ) ташкил этилиши мумкин;

Махсус ишчи гуруҳ аъзолари, шу жумладан давлат органлари ва ташкилотлари, илмий ташкилотлар ва олий таълим муассасалари ходимлари асосий иш жойидан ажралмаган ҳолда жалб қилинади ҳамда уларнинг меҳнатига ҳақ тўлаш Адлия вазирлиги билан тузилган фуқаролик-ҳуқуқий шартнома асосида амалга оширилади;

халқаро молия институтлари ҳамда хорижий донорларнинг техник кўмак маблағлари ва грантлари, шунингдек, давлат органлари ва ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари Махсус ишчи гуруҳ фаолиятини молиялаштириш, шу жумладан Махсус ишчи гуруҳ аъзолари меҳнатига ҳақ тўлаш ва улар ишини самарали ташкил қилиш учун зарур бўлган компьютерлар ва канцелярия буюмлари билан таъминлаш манбалари ҳисобланади;

давлат органлари ва ташкилотлари Режа-графикда белгиланган соҳалар доирасида амалдаги қонунчилик ҳужжатларини Махсус ишчи гуруҳ томонидан коррупцияга қарши экспертизадан ўтказилиши учун Адлия вазирлигига буюртма бериши мумкин. Бунда экспертиза ўтказиш билан боғлиқ харажатлар шартнома асосида давлат органлари ва ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан қопланади.

9. Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги (Л.Кудратов) ҳамда Адлия вазирлиги (Р.Давлетов) 2022–2026 йилларда амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказишни ташкил этиш учун халқаро молия институтлари ҳамда хорижий донорларнинг техник кўмак маблағлари ва грантларини жалб қилиш чораларини кўрсин.

10. Белгилансинки, Адлия вазирлиги:

давлат органлари ва ташкилотларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш соҳасидаги фаолиятини мувофиқлаштиради ва услубий ёрдам кўрсатади;

давлат органлари ва ташкилотларига норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш талабларига риоя қилиш, коррупциявий омиллар ва нормаларни бартараф этиш тўғрисида тақдимномалар киритади;

давлат органлари ва ташкилотларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказишга масъул бўлган ходимларининг малака ва кўникмаларини ошириб бориш, шу жумладан улар учун ўқув тадбирларини ташкил этиш юзасидан таклифлар киритиб боради.

11. Шундай тартиб ўрнатилсинки, унга мувофиқ:

Адлия вазирлиги ҳар олти ой якунида давлат органлари ва ташкилотлари юридик хизмат ходимларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш фаолиятини баҳолайди ҳамда баҳолаш натижаларига кўра уларга нисбатан рағбатлантириш ёки интизомий жазо қўллаш бўйича чоралар кўриш тўғрисида тегишли таклифларни давлат органлари ва ташкилотларига киритади;

давлат органлари ва ташкилотлари раҳбарлари юридик хизмат ходимларини лавозим маошларининг 100 фоизи миқдорида бир марталик пул маблағлари бериш орқали рағбатлантириш ёки белгиланган тартибда интизомий жавобгарликка тортиш масаласини кўриб чиқади.

Ушбу бандда назарда тутилган чора-тадбирларни амалга ошириш билан боғлиқ харажатлар давлат органлари ва ташкилотларининг бюджетдан ташқари маблағлари, шунингдек, қонунчиликда тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан молиялаштирилади.

12. Давлат органлари ва ташкилотлари раҳбарларига норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси ўз вақтида, сифатли ва тўлиқ ўтказилиши юзасидан шахсий жавобгарлик юклатилсин.

Давлат органлари ва ташкилотларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш фаолиятини баҳолаш мезонлари (кейинги ўринда – баҳолаш мезонлари) 4-иловага мувофиқ тасдиқлансин.

Ҳар йили йил якуни бўйича давлат органлари ва ташкилотларида коррупцияга қарши курашиш ишларининг самарадорлигини баҳоловчи рейтингни шакллантиришда баҳолаш мезонлари инобатга олинсин.

13. Адлия вазирлиги (Р.Давлетов), Коррупцияга қарши курашиш агентлиги (А.Бурханов) Ташқи ишлар вазирлиги (А.Камилов) ҳамда Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги (Л.Кудратов) билан биргаликда икки ой муддатда норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш ва тартибга солиш таъсирини баҳолаш соҳаларида ривожланган давлатларнинг тажрибасини ўрганиш мақсадида мутахассисларнинг ушбу давлатларга ташрифларини уюштириш юзасидан таклифлар киритсин.

14. Адлия вазирлиги (Р.Давлетов) ва Коррупцияга қарши курашиш агентлиги (А.Бурханов):

а) Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги (А.Ходжаев), Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси (А.Хаджаев) ва Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги (А.Кўчимов) билан биргаликда мунтазам равишда:

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш юзасидан нодавлат нотижорат ташкилотлари иштирокида кенг жамоатчилик ва оммавий ахборот воситалари вакиллари учун брифинглар ўтказиб борсин;

ушбу қарорнинг мазмун-моҳияти, аҳамияти ҳамда мамлакатимизда норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш борасида олиб борилаётган ишларни ёритиб борсин;

б) уч ой муддатда:

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси портали ҳамда Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини ишлаб чиқиш ва келишишнинг ягона электрон тизими давлат органлари ва ташкилотлари ҳамда жамоатчиликка норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва уларнинг лойиҳаларини коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш натижалари бўйича чеклист тўлдириш ва жойлаштириш имкониятлари яратилишини назарда тутган ҳолда такомиллаштирилишини таъминласин;

в) икки ой муддатда манфаатдор идоралар билан биргаликда қонунчилик ҳужжатларига мазкур қарордан келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимчалар тўғрисида Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.

15. Мазкур қарорнинг ижросини самарали ташкил этишга масъул ва шахсий жавобгар қилиб адлия вазири Р.К.Давлетов белгилансин.

Қарор ижросини муҳокама қилиб бориш, ижро учун масъул идора ва ташкилотлар фаолиятини мувофиқлаштириш ва назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов зиммасига юклансин.

Ўзбекистон Республикаси Президенти

Ш.МИРЗИЁЕВ.

Тошкент ш.,

2021 йил 22 октябрь

ПҚ-5263-сон.

ЎзР Президентининг 2021 йил 22 октябрдаги ПҚ-5263-сон қарорига
4-ИЛОВА

ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИ ВА ТАШКИЛОТЛАРИНИНГ НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР ВА УЛАР ЛОЙИҲАЛАРИНИНГ КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗИШ ФАОЛИЯТИНИ БАҲОЛАШ МЕЗОНЛАРИ

Давлат органлари ва ташкилотларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш фаолияти самарадорлик коэффициентларининг йиғиндисини ҳисоблаш орқали баҳоланади.

*Ушбу қарор Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида (lex.uz) эълон қилинган ва 23.10.2021 йилдан кучга кирди.

**Қарорга 1–3-иловалар «СБХ»да берилмайди. Ҳужжатнинг тўлиқ матни билан «Norma» АҚТ ва nrm.uz сайтида танишиш мумкин.