МЧЖ шаклидаги корхонамизнинг (ЯСТ тўловчиси) фаолият тури ишлаб чиқариш ҳисобланади. Яқинда корхонамиз таъсисчиси корхонани тугатиш тўғрисида қарор қабул қилди ва бу ҳақдаги хатни туман ДСИга жўнатди. Корхонанинг иқтисодий аҳволи ночор бўлиб, унинг кредиторлик қарзлари мавжуд. Ушбу қарзларни сўндириш мақсадида биз омборхонада сақланаётган хом ашё ва тайёр маҳсулот қолдиқларини таннархи бўйича сотишга қарор қилдик.
Ушбу хом ашёларни сотишга ҳақлимизми, агар ҳақли бўлсак, бизда қандай солиқ оқибатлари юзага келади?
– Тадбиркорлик субъектлари – юридик шахсларни ихтиёрий тугатиш ва жисмоний шахслар фаолиятини тўхтатиш тартиби Тадбиркорлик субъектларини ихтиёрий тугатиш ва уларнинг фаолиятини тўхтатиш тартиби тўғрисида низом1 билан белгиланган бўлиб, унга кўра, сиз хом ашё ва тайёр маҳсулот қолдиқларини сотиш ҳуқуқига эга ҳисобланасиз.
Низомнинг 16-бандига кўра, рўйхатдан ўтказган орган хабардор қилинган санадан бошлаб:
корхонанинг молия-хўжалик фаолияти тўхтатиб қўйилади;
– ер солиғи, ягона ер солиғи, мулк солиғи, сув ресурсларидан фойдаланганлик солиғи, шунингдек барча турдаги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича пеняларни ҳисоблаб ёзиш тўхтатилади;
– мол-мулкни, тайёр маҳсулот қолдиқларини ва бошқа активларни сотишда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар амалдаги сотиш нархларидан келиб чиққан ҳолда, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳисоблаб чиқилади ва тўланади;
– кредиторлар талабларини таъминлаш бўйича илгари кўрилган чора-тадбирлар бекор қилинади;
– корхонанинг таъсис ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тақиқланади;
– мол-мулкни бегоналаштириш билан боғлиқ бўлган ёхуд мол-мулкни учинчи шахслар томонидан фойдаланиш учун беришга сабаб бўладиган битишувларни фақат Низомда белгиланган тартибда амалга оширишга йўл қўйилади;
– барча мажбуриятларни, шунингдек муддати кечиктирилган мажбурий тўловларни бажариш муддати бошланган ҳисобланади.
Солиқ кодексининг 355-моддасига асосан ялпи тушум солиқ солиш объекти бўлиб, солиқ солиш мақсадида ялпи тушум таркибига товарларни (ишларни, хизматларни) қўшилган қиймат солиғини чегирган ҳолда (қўшилган қиймат солиғи тўлашга ўтган солиқ тўловчилар учун) реализация қилишдан тушган тушум киритилади.
Шу тариқа, ягона солиқ тўлови Солиқ кодексининг 56-боби билан белгиланган тартибда ҳисобланади, яъни тайёр маҳсулотни сотишда реализация қилишдан тушган тушумга ЯСТ солинади.
Хом ашё қолдиқлари сотилганда солиқ солинадиган тушумга 4-сон БҲМС «Товар-моддий захиралар»га мувофиқ белгиланадиган ва 9320-«Бошқа активларнинг чиқиб кетишидан фойда» ҳисобварағида ҳисобга олинадиган уларни сотишдан олинадиган фойда киритилади (Солиқ кодексининг 132, 133 ва 355-моддалари).
Ягона солиқ тўловининг энг кам миқдори киритилиши муносабати билан ягона солиқ тўловини ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби тўғрисидаги низомнинг2 2-бандига кўра Низом қоидалари ихтиёрий тугатиш тўғрисида қарор қабул қилганларга нисбатан татбиқ этилмайди.
1Президентнинг 27.04.2007 йилдаги ПҚ-630-сон қарори билан тасдиқланган.
2АВ томонидан 3.03.2011 йилда 2203-сон билан рўйхатдан ўтказилган.
Жавобни экспертимиз
Мурод МУҲАММАДЖОНОВ
тайёрлади.
